Tâm thần phân liệt hoang tưởng thường được chẩn đoán từ sau tuổi thanh thiếu niên. Bệnh ảnh hưởng đến hơn 20 triệu người trên thế giới và có đặc trưng mãn tính. Nguyên nhân gây tâm thần hoang tưởng là sự kết hợp của di truyền, các hợp chất trong não và môi trường. Hiện nay, các chuyên gia sức khỏe tâm thần đã tìm ra một số phương pháp đánh giá, phát hiện và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm nhất.
Cách não bộ của người tâm thần hoang tưởng mô phỏng thế giới
Hãy tưởng tượng bạn đang ở trong một khu rừng. Lúc này, não bộ của bạn sẽ bắt đầu biểu thị về các thân cây đứng yên, những vật thể định hướng theo chiều dọc và màu sắc xanh, nâu.
Thực tế, khi bạn đi xuyên qua khu rừng thì não bộ sẽ tự động thay đổi hướng đi để tránh các va chạm với thân cây. Để giảm thiểu tính bất ngờ khi đi trong rừng, não bộ phải thay đổi một thứ gì đó. Nó có thể cập nhật nhận thức về các loài động vật gây nguy hiểm hoặc biến đổi nhận thức của bạn thông qua hành động.
Bộ não của người bình thường như một cỗ máy. Nó có khả năng dự đoán những gì xảy ra trong môi trường. Bởi vì là dự đoán nên nó có thể đúng hoặc sai. Những suy luận sai lầm mang đến những hậu quả khác nhau, chẳng hạn việc lầm tưởng một con gấu là thân cây sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn trường hợp ngược lại.
Cách não bộ hình thành mô hình thế giới dự đoán cách ứng xử của một người. Ở não bộ khỏe mạnh, các thông tin sẽ được đưa vào dựa trên cảm nhận thực tế.
Đối với bệnh nhân tâm thần hoang tưởng, não bộ không ngừng đấu tranh để cân bằng những gì nó cảm nhận được so với niềm tin trước đó. Chính vì sự mất cân bằng này, não bộ tạo ra các môi trường không chính xác, không ổn định. Não của người bệnh ít có khả năng cập nhật những điều mới lạ. Thậm chí, chứng tâm thần phân liệt hoang tưởng có thể khiến bệnh nhân nhìn thấy gấu (tượng trưng cho sự nguy hiểm trong rừng) mặc dù chúng thật sự không tồn tại vào thời điểm đó.
Đánh giá tâm thần hoang tưởng với nguyên lý năng lượng tự do của Karl Friston
Năm 1980, bác sĩ lâm sàng Karl Friston – một trong những nhà thần kinh học có ảnh hưởng nhất trong lịch sử y khoa đã có nhiều đóng góp mang tính bước ngoặt về hội chứng tâm thần này. Friston dành phần lớn thời gian của mình để điều trị những người bị tâm thần phân liệt, ông luôn muốn tìm hiểu những gì đang xảy ra trong não họ.
