Thời điểm tiêm vaccine phòng bệnh dại
Tiêm vaccine phòng dại được sử dụng trong hai tình huống khác nhau:
- Để bảo vệ những người có nguy cơ tiếp xúc với bệnh dại, tức là tiêm vaccine để phòng bệnh
- Để ngăn chặn sự phát triển của bệnh cho người bị bệnh dại, thường là sau khi bị cắn bởi một con vật nghi mắc bệnh dại, tức là điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.
Các vaccine được sử dụng để tiêm phòng trước phơi nhiễm và sau phơi nhiễm là như nhau, nhưng lịch tiêm chủng khác nhau. Globulin miễn dịch bệnh dại chỉ được tiêm kèm cùng vaccine để điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.
Vaccine hiện đại sử dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc nguồn gốc trứng phôi an toàn và hiệu quả hơn so với vaccine kiểu cũ, được sản xuất trong mô não. Vaccine bệnh dại hiện đại này hiện đã có mặt ở hầu hết các quốc gia đang phát triển. Mặt khác, globulin bệnh dại đang bị thiếu hụt trên toàn thế giới và có thể không có sẵn, ngay cả ở các trung tâm đô thị lớn.
Mời bạn tìm hiểu thêm: Thời gian ủ bệnh dại ở người là bao lâu
Liều tiêm và phác đồ điều trị bệnh dại
Điều trị, ngăn ngừa bệnh dại bao gồm 3 bước sau:
- Chăm sóc vết thương: rửa vết thương bằng xà phòng và các chất diệt virus
- Tiêm globulin miễn dịch bệnh dại (HRIG): đây là chất giúp bảo vệ nhanh chóng trước khi virus dại phát tán khắp cơ thể
- Tiêm vaccine chống lại bệnh dại sau khi tiếp xúc với con vật nghi bị dại
Ở các quốc gia, đặc biệt là quốc gia đang có dịch bệnh dại, tiêm vaccine bệnh dại được phân loại theo WHO như sau:
Phác đồ tiêm bắp trong dự phòng sau phơi nhiễm (PEP)
Tiêm 5 liều (1–1–1–1–1)
Thời gian tiêm: Tiêm vaccine vào các ngày 0, 3, 7, 14 và 28 sau khi bị cắn.
Vị trí tiêm:
- Đới với người lớn: tại cơ delta
- Đối với trẻ nhỏ: tiêm vào phần trước của cơ đùi
Tiêm 4 liều (2–0–1–0–1)
Hai liều được tiêm vào ngày 0 ở cơ delta ở cánh tay phải và tay trái.
Sau đó 1 liều bổ sung ở cơ delta vào ngày 7 và ngày 21.
Phác đồ tiêm trong da trong dự phòng sau phơi nhiễm (PEP)
Tiêm trong da 2 vị trí: (2–2–2–0–2)
Một liều vaccine (0,1 ml) được tiêm trong da tại cơ delta ở cánh tay vào các ngày 0, 3, 7 và 28.
Phác đồ tiêm trong da (ID) đòi hỏi phải sử dụng một lượng vaccine ít hơn so với tiêm bắp. Do đó, chi phí vaccine sẽ giảm đi 60-80%. Phương pháp này phù hợp khi thiếu vaccine hoặc chi phí, đặc biệt là ở khu vực nông thôn.
