Hợp nhất cột sống là phẫu thuật nối vĩnh viễn hai hay nhiều đốt sống trong cột sống của bạn lại với nhau, loại bỏ chuyển động giữa chúng. Khi đó, bác sĩ có thể dùng đến ốc vít và thanh kim loại để bổ trợ cho phần cột sống được nối có thể liền thành một khối. Bạn cần được chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống đúng cách để tránh để lại biến chứng về sau.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những rủi ro có thể gặp phải sau khi phẫu thuật và các bước chăm sóc sau mổ.
1. Khi nào cần thực hiện mổ bắt vít cột sống và sau mổ bao lâu thì hồi phục?
Đối với những bệnh nhân có các chuyển động bất thường hoặc quá mức tại một đoạn đốt sống dẫn đến đau dữ dội và không thể hoạt động, hoặc không cải thiện với các phương pháp điều trị bảo tồn như điều trị dùng thuốc hay phương pháp vật lý trị liệu. Phẫu thuật cố định cột sống giúp người bệnh cải thiện tính ổn định, chỉnh sửa các biến dạng ở cột sống và giảm đau. Bác sĩ có thể đề nghị tiến hành mổ bắt vít cột sống để điều trị:
- Các dạng dị dạng cột sống, chẳng hạn như chứng cong vẹo cột sống.
- Mất ổn định cột sống do có những chuyển động bất thường hay quá mức giữa hai đốt sống. Đây là biến chứng thường gặp của viêm khớp nặng.
- Thoát vị địa đệm, mổ bắt vít có thể giúp cố định phần cột sống sau khi loại bỏ phần đĩa đệm bị hư, hỏng.
- Người bệnh có trượt, mất vững cột sống thắt lưng – cùng
- Các bệnh lý cột sống: U nguyên phát/thứ phát vùng cột sống, Chấn thương cột sống…
Sau phẫu thuật cột sống, người bệnh cần nằm bất động trong 1 – 2 ngày đầu, người bệnh thường được khuyến khích vận động tại giường và vận động đi lại sau khoảng 48 giờ sau mổ. Hầu hết mọi người có thể trở về nhà từ bệnh viện khoảng 5 đến 7 ngày sau khi phẫu thuật. Thường mất khoảng 4 đến 6 tuần để trở lại văn phòng hoặc công việc ít vận động, nhưng có thể mất 3 tháng hoặc lâu hơn để quay lại các hoạt động thể chất.
Có thể bạn quan tâm: Mổ thoát vị đĩa đệm hết bao nhiêu tiền? Đọc ngay để biết
2. Mổ bắt vít cột sống có thể xảy ra những rủi ro nào?
Mặc dù là một thủ thuật tương đối an toàn nhưng mổ bắt vít cột sống vẫn sẽ tiềm ẩn rủi ro gồm:
- Nhiễm trùng.
- Vết thương chậm lành lại.
- Chảy máu hay xuất hiện các cục máu đông.
- Tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh trong và xung quanh cột sống.
- Đau tại vị trí mổ ghép xương.
Khi chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống, bạn nên lưu ý đến những dấu hiệu này, kịp thời thông báo với bác sĩ để được điều trị sớm.
3. Chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống tại bệnh viện
Phục hồi tại bệnh viện sau khi phẫu thuật tập trung vào việc kiểm soát cơn đau và học cách di chuyển an toàn sau khi cột sống thắt lưng được phẫu thuật.
Người bệnh cần được chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống tại bệnh viện từ 5-7 ngày. Sau khi mổ, không được vặn mình, hay cúi người. Giữ cho cột sống trong tư thế thẳng là điều quan trọng sau khi phẫu thuật để giảm thiểu khối lượng tải trọng lên cột sống và giảm nguy cơ làm gián đoạn quá trình lành xương. Người bệnh nên được hướng dẫn bởi các nhà vật lí trị liệu để học cách ăn mặc, ngồi, đứng, đi và tham gia các hoạt động khác một cách an toàn nhất mà không gây thêm tổn thương cho lưng. Ngay cả khi bước ra khỏi giường cũng cần một kỹ thuật đặc biệt để tránh bị vặn cột sống. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ hướng dẫn đeo nẹp để giữ cột sống thẳng hàng, tuy nhiên rất ít người bệnh phải đeo nẹp.
Trong giai đoạn đầu của quá trình hồi phục sau phẫu thuật hợp nhất cột sống, phải tuân thủ một số hạn chế hoạt động cơ bản:
- Không uốn cong lưng. Có thể gập người ở đầu gối và hông, nhưng không làm cong lưng (cột sống).
- Không nâng. Không nên nâng bất cứ thứ gì nặng hơn một lon sữa – khoảng 3 kilogam.
- Không xoắn. Mặc dù nhiều hoạt động thường ngày liên quan đến việc vặn cột sống, nhưng bạn nên tránh làm như vậy trong giai đoạn này.
- Không lái xe. Do buồn ngủ và giảm khả năng phối hợp trong những ngày sau cuộc phẫu thuật lớn, cũng như tác dụng phụ của thuốc giảm đau opioid, không được phép lái xe. Việc đi ô tô cũng nên hạn chế trong thời gian đầu phục hồi sức khỏe.
Vật lý trị liệu sau mổ bắt vít cột sống
Chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống tại bệnh viện chủ yếu được thực hiện bởi các chuyên viên vật lý trị liệu và phục hồi chức năng. Họ sẽ hướng dẫn bệnh nhân một số bài tập để lấy lại sức mạnh cột sống và cung cấp các thiết bị hỗ trợ di chuyển, chẳng hạn khung tập đi để tập đi bộ bình thường.
Đầu tiên, bạn phải học cách ngồi dậy và rời khỏi giường. Sau đó, là bắt đầu tập bước những bước đi bộ bình thường và tiếp theo là đi lên xuống cầu thang.
Từ 1 đến 4 tuần sau phẫu thuật: Đi bộ là hình thức tập thể dục lý tưởng trong giai đoạn này. Nó không chỉ giúp tăng sức mạnh cơ bắp để hỗ trợ cột sống được chữa lành tốt hơn mà còn giúp tốt cho tim mạch, phổi và hệ tiêu hóa. Tăng dần thời lượng đi bộ và dừng lại khi cơn đau bùng phát là cách tốt nhất. Bắt đầu bằng đi bộ 5 phút và tăng cường đi bộ ít nhất 30 phút (khoảng 2 dặm) ít nhất 3 đến 4 lần một tuần.
Từ 1 đến 3 tháng sau phẫu thuật: Khi cơn đau giảm dần và sức khỏe tăng lên, bạn nên tăng dần mức độ hoạt động. Người chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống nên khuyến khích bệnh nhân làm thêm những việc sau: Đi bộ quãng đường dài hơn, công việc nhà nhẹ nhàng, hầu hết bệnh nhân đều có thể trở lại trường học hoặc công việc không liên quan đến lao động chân tay. Đồng thời, một chương trình vật lý trị liệu ngoại trú có thể được bắt đầu. Các bài tập được điều chỉnh cho phù hợp với từng cá nhân, với ngày càng nhiều hoạt động được bổ sung khi tăng cường sức mạnh. Vật lý trị liệu giúp người bệnh nhận biết được cách đi, ngồi, đứng, nằm, giúp ngăn ngừa cơn đau lưng tái phát. Các cách an toàn để nâng, kéo hoặc đẩy đồ vật cũng được hướng dẫn.
Từ sau 3 tháng phẫu thuật: Đã đến lúc hoạt động thể dục, thể thao trở thành yếu tố trung tâm của quá trình hồi phục. Có thể hiểu được nhiều bệnh nhân lo lắng rằng có thể gặp chấn thương trở lại khi tập thể dục, nhưng hoạt động tại thời điểm này sẽ thúc đẩy quá trình chữa lành thêm cho cột sống. Một khi sự kết hợp xương tiến triển như mong đợi, cột sống không còn mong manh nữa. Thay vì gây nguy hiểm cho sự lành xương, tập thể dục cho cột sống sau 3 tháng sẽ giúp nó trở nên mạnh mẽ hơn. Bạn vẫn phải tránh uốn, nâng và vặn quá mức trong hầu hết các trường hợp, nhưng các bài tập thể dục tốt, như bơi lội, đem lại những lợi ích lớn cho quá trình hồi phục.
Thuốc giảm đau và chế độ ăn uống hậu phẫu
Khi thức dậy sau phẫu thuật, hầu hết bệnh nhân cảm thấy đau và buồn ngủ. Cơn đau dữ dội hơn thường kéo dài vài ngày sau khi phẫu thuật và thuốc giảm đau được sử dụng thường xuyên để kiểm soát cơn đau. Thuốc này có thể được tiêm vào tĩnh mạch hoặc tiêm vào cơ của cánh tay hoặc chân. Hoặc bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng thuốc giảm đau dạng tiêm tĩnh mạch với phương pháp PCA – phương pháp giảm đau bệnh nhân tự kiểm soát thuốc của chính mình. Sau đó, PCA có thể được thay thế bằng thuốc giảm đau đường uống khi cơn đau thuyên giảm.
Và khi bệnh nhân có phản xạ nuốt trở lại, chế độ ăn uống sẽ dần được cải thiện, từ việc ăn đồ lỏng cho đến khi ăn uống như bình thường.
4. Chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống tại nhà
Hầu hết bệnh nhân đều được xuất viện sau khoảng 5-7 ngày. Sau đó, họ cần biết cách chăm sóc mổ bắt vít khi ở nhà. Cụ thể bao gồm:
Kiểm soát cơn đau tại nhà
Bạn vẫn cần dùng thuốc giảm đau đường uống theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý uống nhiều nước và bổ sung chất xơ vì khi dùng các thuốc giảm đau opioid có xu hướng gây táo bón. Đặc biệt không được để tình trạng táo bón kéo dài, hãy dùng thuốc nhuận tràng hoặc thụt táo bón để hỗ trợ việc đi vệ sinh.
Thời gian dùng thuốc giảm đau opioid chỉ nên trong vòng 3 tháng hậu phẫu. Sau đó, bạn cần phải cai dần thuốc. Nếu gặp khó khăn với việc này, hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra phương pháp quản lý đau thay thế phù hợp.
Bên cạnh đó, bạn thường được khuyến cáo phải hạn chế dùng thuốc kháng viêm NSAIDs (ibuprofen, meloxicam,…) 3 tháng sau phẫu thuật cố định cột sống. Tuy nhiên, bác sĩ vẫn có thể chỉ định tùy vào tình hình thực tế của bạn.
Chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống: Theo dõi vết mổ
Trong khi chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống mà thấy hiện tượng sốt, người ớn lạnh hay vết mổ rỉ nước, sưng đỏ thì cần phải đến bệnh viện ngay lập tức, vì đây là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Trong trường hợp dùng chỉ khâu thường cho vết mổ, bác sĩ sẽ loại bỏ chúng trong 10 – 14 ngày sau phẫu thuật, hãy nhớ lịch hẹn với bác sĩ để cắt chỉ.
Khi ở nhà, đừng bôi bất kỳ loại thuốc mỡ hoặc kem dưỡng da nào lên vết mổ trừ khi được bác sĩ chỉ định.
Phục hồi khả năng vận động
Vận động sớm đã được chứng minh giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi, vì vậy đây là bước bắt buộc trong cách chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống. Đa số bệnh nhân có thể tự đi lại được vài ngày sau phẫu thuật nhưng cũng cần tránh hoạt động gắng sức ít nhất là 6 tuần sau đó. Hầu hết các trường hợp bệnh nhân có thể đi làm lại sau từ 8-12 tuần sau khi mổ bắt vít cột sống, thậm chí sớm hơn nếu phục hồi tốt.
Tuy nhiên, bạn sẽ cần nghỉ ngơi nhiều hơn nếu công việc có liên quan đến lái xe hay phải bưng vác vật nặng. Nếu phải ngồi, hãy duy trì tư thế thẳng lưng, giữ cho tay, vai và hông thẳng hàng; đặt được toàn bộ hai bàn chân lên sàn. Sau mỗi 30 – 45 phút ngồi, hãy đứng lên và vươn vai.
Để chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống tốt nhất giúp nhanh phục hồi chức năng vận động, sau mổ 6 tuần, bạn nên tập đi bộ từ từ và duy trì thói quen đi bộ này khoảng 30 phút mỗi lần, ngày 2 lần.
Với hoạt động tình dục, bạn nên hỏi bác sĩ về thời gian được quan hệ trở lại. Có một số tư thế sẽ thoải mái hơn và hãy chọn cho mình tư thế phù hợp nhất. Nếu việc quan hệ làm cho vết mổ đau đớn thì cần ngừng ngay lại nhé.
Thông thường bạn có thể lái xe sau 4 – 6 tuần phẫu thuật, nhưng cần hết sức thận trọng.
Ngoài ra, bạn phải tái khám sau 6 tuần mổ bắt vít cột sống để bác sĩ tiến hành các xét nghiệm, kiểm tra đánh giá kết quả hồi phục hậu phẫu.
Hy vọng những thông tin trên đây có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về mổ bắt vít cột sống và cách chăm sóc sau mổ bắt vít cột sống, để quá trình phục hồi được dễ dàng và nhanh chóng hơn nhé!
