Tên thường gọi: Râu mèo
Tên khoa học: Orthorsiphon aristatus (Blume) Miq., Orthosiphon stamineus Benth.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Tổng quan về dược liệu Râu mèo
Tìm hiểu chung về râu mèo
Râu mèo là cây thảo, sống lâu năm, cao từ 0,3–0,5m, có khi cao hơn. Thân vuông, cứng, mọc đứng, thường có màu nâu tím, nhẵn hoặc có ít lông, ít phân cành. Lá mọc đối, hình trứng, dài 4–6cm, gốc tròn, đầu nhọn, gân lá nổi rõ ở mặt dưới. Cụm hoa mọc thẳng ở ngọn thân và đầu cành gồm 6–10 vòng, mỗi vòng có 6 hoa màu trắng hoặc hơi tím. Nhị mọc thò ra ngoài hoa, dài gấp 2–3 lần tràng, chỉ nhị mảnh; vòi nhụy dài hơn nhị. Mùa hoa quả vào tháng 4–7.
Ở Việt Nam, râu mèo phân bố rải rác ở một số tỉnh miền núi như Cao Bằng, Thanh Hóa, Hà Tây, Lâm Đồng, Phú Yên, Vũng Tàu… Cây ưa ẩm, ưa sáng và có thể hơi chịu bóng, thường mọc trên đất giàu chất mùn ở ven rừng, gần bờ nước hoặc trong thung lũng.
Bộ phận dùng của râu mèo
Thường dùng toàn cây trên mặt đất, thu hái khi cây chưa có hoa và đem về phơi hay sấy khô.
Thành phần hóa học trong cây râu mèo
Lá râu mèo có chứa một saponin, một alkaloid, tinh dầu, tanin, axit hữu cơ (axit tartric, axit citric, axit glycoic) và dầu béo. Lá có hoạt tính là do có hàm lượng kali cao và một glycosid đắng là orthosiphonin.
Lá khô và ngọn tươi có hoa chứa các chất vô cơ khoảng 12% với hàm lượng kali cao, flavonoid, các dẫn chất của axit cafeoic, inositol, phytosterol, saponin, tinh dầu.
Tác dụng, công dụng của cây râu mèo
Dược liệu râu mèo có những công dụng gì?
Về dược lý lâm sàng, râu mèo rất có ích cho điều trị bệnh thận và phù thũng. Râu mèo có tác dụng kiềm hóa, nhờ vào hoạt chất orthosiphonin và muối kali trong dược liệu giúp giữ cho axit uric và muối urat ở dạng hòa tan, phòng ngừa lắng đọng tạo thành sỏi thận. Ngoài ra, dịch chiết lá râu mèo có tác dụng hạ đường huyết ở những người bệnh đái tháo đường nhưng không ổn định. Cơ chế có thể là do kích thích sự hình thành glycogen ở gan. Các chất sinensetin và tetramethylsulcllarein có tác dụng ức chế tế bào u báng Ehrlich.
