Một số mẹo nhỏ trong cách lựa chọn thực đơn cũng như chế biến và bài trí món ăn sẽ giúp việc đảm bảo dinh dưỡng cho người cao tuổi trở nên dễ dàng hơn.
Việc đảm bảo mỗi bữa ăn đều đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu có thể trở thành thách thức lớn cho bất kỳ ai làm bếp. Đặc biệt, dinh dưỡng cho người cao tuổi (như bố mẹ, ông bà chúng ta) là nhiệm vụ khó khăn hơn cả, nhất là khi họ đang phải thực hiện chế độ ăn nghiêm ngặt hoặc gặp rắc rối với vị giác.
Thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Do đó, đối với một người cao tuổi mắc bệnh mạn tính, dinh dưỡng tốt là “chìa khóa vàng” cho việc phục hồi.
Hello Bacsi sẽ giúp bạn tìm hiểu xem chế độ ăn uống nào đầy đủ dinh dưỡng cho người cao tuổi.
Chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi bao gồm những gì?
Bạn thường dễ dàng hấp thụ vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng cần thiết khác với một chế độ ăn uống cân bằng. Tuy nhiên, đối với người lớn tuổi, đây lại là một thử thách không nhỏ. Do đó, bạn nên lưu ý cho người cao tuổi nạp những chất này:
Vitamin B
Nếu bạn có người thân cao tuổi, hãy giám sát chặt chẽ lượng vitamin B6, B12 và folate, còn gọi là axit folic, của họ. Bạn có thể giúp họ hấp thụ thêm lượng vitamin này với những thực phẩm như:
- Ngũ cốc nguyên hạt và gan động vật là hai nguồn cung cấp vitamin B6 dồi dào.
- Bạn có thể tìm thấy vitamin B12 ở thịt nạc và một số loài cá như cá mòi, cá ngừ, cá hồi…
- Hấp thụ folate từ rau xanh, các loại đậu và đậu Hà Lan.
Bạn có thể muốn tìm hiểu: 6 vitamin nhóm B phổ biến: những điều cần biết.
Canxi và vitamin D
Vitamin D và canxi là những chất quan trọng góp phần vào sự chắc của xương. Canxi thường có nhiều trong các sản phẩm làm từ sữa như sữa và sữa chua, rau củ có màu xanh sẫm, ví dụ như bông cải xanh hay cải xoăn. Vitamin D thường được hấp thụ từ ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, đối với những người lớn tuổi có cơ thể suy nhược, việc hấp thụ vitamin D như trên có phần khó khăn. Do đó, nên bổ sung viên vitamin D qua đường uống.
Chất xơ
Vai trò của chất xơ góp phần:
- Hỗ trợ sức khỏe tim
- Ngăn ngừa bệnh tiểu đường (đái tháo đường)
- Tránh táo bón
Các nguồn thực phẩm giàu chất xơ phổ biến là các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt và rau xanh.
Chất béo lành mạnh
Bạn nên hạn chế hấp thụ nhóm chất béo bão hòa, cholesterol. Nó có thể dẫn đến bệnh lý về tim mạch. Thay vì vậy, bạn có thể dùng chất béo không bão hòa khi chế biến món ăn như dầu thực vật.
Kali
Thiếu kali cũng là một yếu tố nguy cơ tăng huyết áp. Bạn có thể hấp thụ loại chất khoáng này từ chuối, khoai tây và sữa chua.
Bạn có thể quan tâm: Bạn biết gì về nguyên nhân tăng huyết áp ở người cao tuổi
Một số mẹo giúp kiểm soát dinh dưỡng dễ dàng
Thực tế, đảm bảo chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng cho người cao tuổi không phải là vấn đề phức tạp. Bạn có thể bắt đầu với vài mẹo nhỏ dưới đây. Đồng thời, hãy lưu ý là ưu tiên chế độ ăn đặc biệt của người thân lên hàng đầu nhé.
Khẩu phần ăn cân bằng
Rau xanh và hoa quả nên chiếm một nửa khẩu phần ăn của người cao tuổi. Một nửa còn lại bao gồm một nửa là ngũ cốc nguyên hạt và một nửa là protein nạc, chẳng hạn như thịt hoặc đậu.
Tránh xa chất béo có hại
Sau đây là một số mẹo nhỏ giúp bạn luôn chọn đúng sản phẩm chứa chất béo có lợi với cơ thể, bao gồm:
- Dùng dầu oliu thay vì chất béo rắn, ví dụ như bơ
- Hấp thụ lượng chất béo từ thịt gia cầm, thịt nạc hay hải sản
- Sử dụng các sản phẩm sữa ít béo hoặc không béo
Thay đổi thực đơn thường xuyên
Sự đa dạng là “gia vị” của cuộc sống, đồng thời cũng là “chìa khóa” cho sức khỏe. Hãy cố gắng thay đổi các loại trái cây, rau và protein khác nhau trong mỗi bữa ăn hoặc ít nhất là mỗi ngày.
Kiểm tra màu sắc món ăn
Món ăn có màu sắc tươi sáng cùng nhiều rau củ cho thấy bạn đã nắm rõ những chất dinh dưỡng cần thiết trong một bữa ăn. Đồng thời, sắc màu món ăn bắt mắt cũng làm kích thích vị giác của người dùng.
Tuân theo những quy luật cơ bản
Phần lớn dinh dưỡng đều đến từ:
- Nhiều loại trái cây và rau củ quả
- Thịt nạc
- Các loại đậu
- Ngũ cốc nguyên hạt
- Một ít sản phẩm từ sữa
Bên cạnh đó, thịt gia cầm, trứng và vài loại hạt cũng góp phần không nhỏ vào giá trị dinh dưỡng hàng ngày bạn cần.
Dinh dưỡng cho người cao tuổi bị bệnh
Chăm sóc người cao tuổi mắc bệnh luôn là một thử thách lớn. Hãy để Hello Bacsi giúp bạn vượt qua bằng những lời khuyên sau:
Người bệnh gặp vấn đề khi nhai và nuốt
Hãy cắt thức ăn thành miếng nhỏ và chuẩn bị những món mềm, dễ nhai như khoai tây nghiền hay trứng hấp. Trong một số trường hợp, bạn sẽ cần phải xay nhuyễn thức ăn.
Nếu vấn đề nằm ở quá trình nuốt, thức ăn dạng lỏng hoặc sệt sẽ giúp người bệnh dễ ăn hơn. Và để kèm nước uống trong bữa ăn.
Cảm giác căng thẳng khi ăn
Nếu người bệnh cảm thấy căng thẳng khi ăn uống, hãy giúp họ cải thiện tình hình bằng các mẹo nhỏ sau:
- Dọn dẹp bàn ăn gọn gàng, chỉ bày những món ăn và các dụng cụ cần thiết như chén, đũa…
- Hãy chuẩn bị ít đồ ngọt (nếu người bệnh phải kiêng thì có thể bỏ qua). Trái cây cũng là một sự lựa chọn hoàn hảo.
- Tất cả thành viên trong gia đình cùng dùng bữa bên nhau sẽ tạo nên không khí ấm áp hơn. Điều này đặc biệt tốt cho tinh thần của người cao tuổi.
- Khi lấy thêm thức ăn cho người bệnh, bạn chỉ nên đưa ra hai sự lựa chọn. Ngoài ra, hãy để thức ăn từng ít một vào chén nhỏ thay vì một bát đầy ắp.
Mất cảm giác ngon miệng
Vị giác của mỗi người đều yếu đi theo thời gian. Mặt khác, tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng sẽ khiến tình trạng này trầm trọng hơn. Do đó, người bệnh có xu hướng chán ăn, bỏ bữa. Điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của họ. Vì vậy, để kiểm soát vấn đề dinh dưỡng cho người cao tuổi bị bệnh trong trường hợp này, bạn có thể làm bữa ăn trở nên hấp dẫn hơn theo nhiều cách khác nhau, ví dụ như:
- Hạn chế muối, nhưng hãy thêm nước cốt chanh, giấm, thảo mộc và gia vị để tăng hương vị món ăn.
- Chú ý màu sắc của món ăn. Những sắc màu rực rỡ sẽ làm bữa ăn trở nên hấp hơn hơn.
- Trình bày món ăn theo nhiều cách khác nhau.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể chia ba bữa chính thì nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Đồng thời, bạn nên khuyến khích cha/mẹ chịu khó vận động như đi bộ 30 phút hoặc hơn mỗi ngày. Cách này sẽ giúp họ ăn uống ngon miệng hơn.
Lở miệng
Nếu các vết lở loét trong miệng khiến việc ăn uống trở nên khó khăn, bạn nên tránh chuẩn bị các món chua, cay dễ gây kích ứng. Thay vào đó, hãy chọn những món thanh đạm và mát, ví dụ như cháo đậu xanh thịt gà hay canh bầu nấu tôm. Ngoài ra, hãy đưa họ đến nha sĩ để kiểm tra tình trạng răng miệng.
Khó khăn trong việc sử dụng đũa
Nếu người lớn tuổi gặp trở ngại trong việc dùng đũa, bạn hãy để họ chuyển sang dùng muỗng hoặc đút cho họ ăn.
Đừng quên chú ý lượng nước cần thiết
Càng lớn tuổi, bạn càng có xu hướng không cảm thấy khát. Nhiều người không nhận ra bản thân đang cần nước như thế nào cho đến khi họ mất nước. Để đề phòng trường hợp này, bạn nên:
- Không để người cao tuổi dùng nước chứa muối hoặc đường
- Để người lớn tuổi uống nước nhiều lần trong ngày
- Dùng nước lọc, sữa không béo hoặc ít béo
