Nước bọt hay còn gọi là nước miếng, được tiết ra từ các tế bào niêm dịch và thanh dịch của tuyến nước bọt để bảo vệ môi trường miệng họng, giúp làm mềm và tiêu hóa thức ăn ở giai đoạn khởi đầu. Có 3 cặp tuyến nước bọt chính ở 2 bên mặt đó là tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi. Ngoài ra còn rất nhiều tuyến nước phụ, nhỏ, nằm rải rác ở vùng môi, lưỡi, má. Các tuyến phụ cùng tuyến dưới lưỡi và một phần tuyến dưới hàm tiết ra dịch nhầy có nhiệm vụ làm ẩm và bôi trơn. Tuyến mang tai và một phần tuyến dưới hàm tiết ra thanh dịch giúp tiêu hóa thức ăn. U có thể hình thành ở bất cứ vùng tuyến nào và được gọi chung là bệnh u tuyến nước bọt, trong đó, u tuyến nước bọt mang tai là phổ biến nhất. Đa phần các khối u dạng này đều lành tính, tuy nhiên, bạn cũng không nên chủ quan vì vẫn có một tỷ lệ nhỏ biến thành u ác tính.
Nguyên nhân gây ra u tuyến nước bọt mang tai
Tuyến nước bọt mang tai nằm ngay phía trước dưới lỗ tai, ở cả 2 bên của mặt. Nó là tuyến lớn nhất, “chủ lực” nhất để tiết ra nước bọt dạng thanh dịch, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.
Khi các tế bào ở trong tuyến tăng sinh một cách bất thường sẽ tạo thành khối u. Hiện nay vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân của hầu hết các trường hợp bị u tuyến nước bọt mang tai. Các nghiên cứu về di truyền vẫn đang được tiến hành để tìm ra nguyên nhân gây nên sự xuất hiện của “cái cục” phiền hà đó. Một nguyên nhân nghi vấn “hình như có khả năng” đó là do… hút thuốc. Trong một số trường hợp ác tính, người ta thấy ung thư da có thể di căn vào tuyến mang tai.
Triệu chứng nhận biết tuyến mang tai có khối u
Thông thường, khi bị u tuyến mang tai sẽ có những triệu chứng để bạn nhận biết như:
- Sưng ở mặt vùng mang tai hoặc góc hàm, nhìn như bị “đắp” thêm, đầy lên nhưng không gây tấy đỏ và đau đớn. Vùng sưng có thể phát triển nhanh chậm, to nhỏ khác nhau tùy thuộc vào bản chất của u. Sưng chậm là dấu hiệu của khối u lành tính trong khi sưng nhanh có nhiều nguy cơ là báo hiệu khối u ác tính.
- Các triệu chứng khác bao gồm cảm giác tê, rát hoặc kim châm ở mặt. Tệ hơn một chút là tình trạng cơ mặt bên đó bị yếu, khó cử động do dây thần kinh mặt bị “xâm phạm”. Vì dây thần kinh mặt chạy xuyên qua tuyến, chia tuyến thành 2 thùy, thùy nông và thùy sâu. Nên, khi dây thần kinh mặt “có vấn đề” thì đó là dấu hiệu báo động về nguy cơ ác tính của khối u.
Phương pháp chẩn đoán
Khi tuyến nước bọt lớn hơn bình thường, chủ yếu là ở tuyến mang tai, được xem là nhiều khả năng có khối u. Mặc dù đó có thể là khối u lành tính nhưng bạn vẫn cần đi khám và xét nghiệm để được chẩn đoán chính xác. Các phương pháp kiểm tra bao gồm:
