Người bệnh sỏi niệu quản thường lo lắng không biết mình có phải phẫu thuật để loại bỏ sỏi hay không, liệu có những rủi ro nào có thể xảy ra và làm sao để chăm sóc sau khi mổ nhằm hạn chế biến chứng. Hãy cùng tìm hiểu tất cả qua bài viết sau đây.
Sỏi niệu quản là gì và nguy hiểm như thế nào?
Đúng như tên gọi, sỏi niệu quản là tình trạng có sỏi xuất hiện trong đường dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang (niệu quản). Sỏi có thể bị mắc kẹt ở một hoặc cả hai niệu quản.
Nếu viên sỏi đủ lớn, nó sẽ chặn dòng chảy của nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Khi đó, người bệnh sẽ cảm thấy đau quặn dữ dội ở sau lưng, phía dưới xương sườn, có khi lan tỏa đến bụng dưới. Ngoài ra, những triệu chứng khác có thể xuất hiện gồm tiểu ra máu, tiểu gắt, tiểu buốt, đau khi xuất tinh, viêm ống dẫn tinh hay nhiễm trùng đường tiết niệu. Một số ít người lại có biểu hiện rất mơ hồ trong thời gian dài như mỏi lưng, mỏi tăng lên khi làm việc nặng; đau như viêm loét dạ dày – tá tràng, viêm túi mật hoặc đại tràng nên dễ bị nhầm lẫn.
Nếu không phát hiện và điều trị sớm, sự tắc nghẽn ở niệu quản do sỏi có thể làm tăng áp lực niệu quản và bể thận dẫn đến thận ứ nước, làm giảm độ lọc cầu thận, chức năng ống thận cũng như lưu lượng máu đến thận. Bên cạnh đó, khả năng vận chuyển các chất điện giải quan trọng (như Na+, K+) cũng bị suy giảm nghiêm trọng.
Nguy hiểm hơn, khi tình trạng tắc nghẽn niệu quản kéo dài mà không được can thiệp điều trị có thể dẫn đến tổn thương thận tiến triển, cuối cùng gây mất chức năng thận không hồi phục (suy thận mạn tính).
Mổ sỏi niệu quản bằng những phương pháp nào?
Việc lựa chọn phương thức điều trị sỏi niệu quản sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như kích thước, vị trí và thành phần cấu tạo nên sỏi. Ngoài ra, bác sĩ cũng cần đánh giá tình trạng sức khỏe của người bệnh, như có béo phì, sử dụng thuốc chống đông máu hay một số vấn đề khác không.
Phần lớn các trường hợp sỏi có kích thước chiều ngang (so với niệu quản) nhỏ hơn 5mm sẽ được tống xuất tự nhiên ra ngoài theo dòng nước tiểu. Sỏi niệu quản thường di chuyển xuống bàng quang trong vòng 4–6 tuần. Do đó, điều trị nội khoa (dùng thuốc) và chờ đợi sỏi được tống xuất tự nhiên sẽ áp dụng cho trường hợp sỏi ≤ 5mm.
Với sỏi niệu quản đoạn gần (đoạn trên) dưới 7mm cũng tiến hành điều trị nội khoa trong 1 tháng. Nếu thấy sỏi không di chuyển mới can thiệp lấy sỏi. Nhìn chung điều trị nội khoa được là tốt nhất, tránh nguy cơ gặp phải các biến chứng sau mổ sỏi niệu quản.
Ngược lại, đối với sỏi đoạn gần > 7mm hoặc các sỏi niệu quản đoạn giữa và đoạn xa > 5mm thì khả năng tự đào thải rất thấp và cần cân nhắc việc chủ động can thiệp lấy sỏi ra ngoài với các phương pháp như:
- Nội soi tán sỏi ngược dòng qua đường niệu quản (Retrograde endoscopic lithotripsy): Ống nội soi được luồn vào niệu đạo, qua bàng quang để lên niệu quản. Kế tiếp sử dụng năng lượng laser tán vụn viên sỏi và hút các mảnh nhỏ ra ngoài.
- Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích (Extracorporeal shock-wave lithotripsy): Áp dụng cho sỏi ở đoạn gần sát thận dưới 20mm. Nhờ tần số cao của sóng mà viên sỏi được tán vụn. Những mảnh sỏi nhỏ sẽ đào thải ra ngoài theo đường tiểu.
- Tán sỏi qua da (Percutaneous removal of renal stones): Bệnh nhân được gây mê toàn thân, sau đó tạo một đường hầm nhỏ qua da để đưa thiết bị phá vỡ sỏi vào trong. Đây được coi là phương pháp đắc lực thay thế cho mổ hở, ít xâm lấn, ít biến chứng, hiệu quả cao.
- Nội soi sau phúc mạc lấy sỏi (Retroperitoneal laparoscopic): Bệnh nhân cũng được gây mê toàn thân, nhưng cần mở 3 đường hầm nhỏ từ lưng hông, thông qua đó mở niệu quản để gắp sỏi ra ngoài.
- Mổ hở (Open surgery): Hiện nay chỉ còn dùng để giải quyết những viên sỏi quá lớn hay bị mắc kẹt lại trong các đoạn niệu đạo có đường kính nhỏ.
