Thuốc sinh học có bản chất là các protein (kháng thể đơn dòng) được tạo ra bằng công nghệ sinh học (gây đáp ứng miễn dịch trên động vật, sau đó thu kháng thể bằng kỹ thuật sinh học phân tử) và nhắm mục tiêu vào các protein gây viêm trong hệ thống miễn dịch như TNF và interleukin.
Năm 1988, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt sử dụng loại thuốc sinh học đầu tiên để điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp. Kể từ đó, một số thuốc sinh học khác đã được nghiên cứu và phát triển. Ngày nay, nhóm thuốc này còn được sử dụng trong điều trị viêm cột sống dính khớp và nhiều bệnh khác như vẩy nến, viêm khớp vảy nến, viêm ruột, viêm màng bồ đào….
Lịch sử hình thành thuốc sinh học
Các thuốc DMARD cổ điển đã được dùng để điều trị viêm cột sống dính khớp từ lâu. Tuy nhiên, các thuốc này có tác dụng hạn chế trên thể cột sống nên được khuyến cáo dùng cho viêm cột sống dính khớp thể ngoại biên (viêm các khớp ngoại biên như khớp gối, khớp cổ chân…).
Sau đó, các thuốc sinh học (thuốc DMARD thế hệ mới) ra đời tác dụng nhắm vào các protein cụ thể của quá trình viêm. Vì vậy, chúng tiếp cận mục tiêu tốt hơn các DMARD cổ điển trước đây. Thuốc sinh học giúp giảm đau và cứng khớp, đồng thời có thể ngăn ngừa tiến triển và nguy cơ gây tàn phế do bệnh. Các thuốc sinh học thể hiện lợi thế của mình trong điều trị viêm cột sống dính khớp vì tác dụng phụ không nhiều hơn nhưng hiệu quả trên những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị trước đó.
Thuốc sinh học là phương pháp điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp tiên tiến nhất được sử dụng hiện nay, giúp mang lại nhiều hiệu quả vượt trội cho bệnh nhân. Các thuốc này thường có chi phí đầu tư nghiên cứu và sản xuất lớn nên có chi phí điều trị cao hơn các thuốc cổ điển khác như NSAID/DMARD.
Các loại thuốc sinh học trong điều trị viêm cột sống dính khớp
Thuốc sinh học điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp được chia làm 2 loại chính là:
- Thuốc ức chế yếu tố hoại tử khối u (TNF-alpha inhibitors)
- Thuốc ức chế interleukin IL-17
Thuốc ức chế yếu tố hoại tử khối u (TNF-alpha inhibitors)
Hệ miễn dịch của bạn sẽ tạo ra một chất gọi là yếu tố hoại tử khối u (TNF). Thông thường, nồng độ TNF trong cơ thể sẽ được duy trì ổn định. Tuy nhiên, nếu mắc phải các bệnh tự miễn như viêm cột sống dính khớp, cơ thể bạn sẽ tạo ra nhiều TNF và từ đó gây viêm. Khi được tiêm vào cơ thể, các thuốc ức chế TNF sẽ tác động đến các yếu tố TNF dư thừa và từ đó giúp ngăn chặn tình trạng viêm.
Chỉ định
Thuốc ức chế TNF là những thuốc giúp ngăn chặn tình trạng viêm. Vì vậy, ngoài viêm cột sống dính khớp, chúng có thể được bác sĩ sử dụng để điều trị các bệnh như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp tự phát thiếu niên, viêm khớp vẩy nến, vẩy nến thể mảng, viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Với viêm cột sống dính khớp, nhóm thuốc này giúp giảm đau, giảm sưng, giảm cứng khớp, sưng khớp và góp phần làm chậm tiến triển của bệnh.
Tác dụng phụ
Cũng giống như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc ức chế TNF cũng có một số tác dụng phụ. Vì được sử dụng ở dạng tiêm dưới da hoặc tiêm truyền, bạn có thể bị đau, đỏ, bỏng rát hoặc ngứa ở vị trí tiêm. Tình trạng này có thể biến mất sau vài ngày.
Các tác dụng phụ khác của thuốc ức chế TNF có thể bao gồm: ho khan, nhức đầu, ợ nóng, buồn nôn hoặc nôn, đau bụng và mệt mỏi. Một số người còn gặp các phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thuốc. Nếu bạn cảm thấy môi bị sưng, khó thở hoặc chóng mặt, đó có thể là biểu hiện của phản ứng dị ứng. Lúc này, bạn cần đi cấp cứu ngay.
