Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán tăng aldosteron nguyên phát?
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ đo nồng độ aldosteron và renin trong máu. Renin là một protein được sản xuất bởi thận giúp điều chỉnh huyết áp. Ở những người tăng aldosteron nguyên phát, nồng độ renin thấp và nồng độ aldosteron cao. Nếu bệnh được chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu chẩn đoán hình ảnh tuyến thượng thận (thường là CT hoặc MRI) để xem có một khối u hoặc khối u thượng thận song phương (trên cả hai tuyến).
Những phương pháp nào dùng để điều trị tăng aldosteron nguyên phát?
Điều trị tăng aldosteron nguyên phát phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản, với mục tiêu chính là bình thường hóa hoặc ngăn chặn ảnh hưởng của nồng độ cao aldosteron và ngăn ngừa các biến chứng tiềm năng do huyết áp cao và nồng độ kali thấp.
Điều trị khối u tuyến thượng thận
Khối u tuyến thượng thận có thể được điều trị bằng phẫu thuật hoặc thuốc và thay đổi lối sống.
- Phẫu thuật cắt bỏ. Phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận có chứa khối u (cắt tuyến thượng thận) thường được khuyến khích vì nó có thể điều trị triệt để huyết áp cao, thiếu hụt kali đồng thời đưa nồng độ aldosteron trở lại bình thường. Huyết áp thường giảm dần sau khi cắt một tuyến thượng thận. Bác sĩ cần theo dõi bệnh nhân sát sao sau phẫu thuật và dần dần điều chỉnh hoặc loại bỏ các loại thuốc dùng để kiểm soát huyết áp cao. Cắt bỏ tuyến thượng thận có những rủi ro thông thường của một phẫu thuật ổ bụng, bao gồm chảy máu và nhiễm trùng. Tuy nhiên, thay thế hormone tuyến thượng thận là không cần thiết sau khi cắt bỏ một tuyến thượng thận vì tuyến thượng thận còn lại có thể tự sản xuất các kích thích tố với hàm lượng đầy đủ cho cơ thể.
- Thuốc chặn aldosteron. Nếu bạn không thể hay không muốn phẫu thuật, tình trạng tăng aldosteron nguyên phát gây ra bởi một khối u lành tính có thể được điều trị bằng thuốc chặn aldosteron (chất đối kháng thụ thể mineralocorticoid) và thay đổi lối sống. Tuy nhiên, bạn có thể lại mắc huyết áp cao và hàm lượng kali thấp nếu bạn ngừng dùng thuốc.
Điều trị tình trạng cả hai tuyến thượng thận hoạt động quá mức
Kết hợp các loại thuốc và thay đổi lối sống là điều trị hiệu quả cho tình trạng tăng aldosteron nguyên phát do hoạt động quá mức của cả hai tuyến thượng thận (tăng sản thượng thận song phương).
Chất đối kháng thụ thể mineralocorticoid ngăn chặn các tác dụng của aldosteron trong cơ thể. Ban đầu, bác sĩ có thể kê toa spironolactone. Thuốc này giúp kiểm soát huyết áp cao và kali thấp, nhưng có thể gây ra nhiều vấn đề.
Một loại chất đối kháng thụ thể mineralocorticoid mới hơn và đắt tiền hơn gọi là eplerenone chỉ hoạt động trên thụ thể aldosteron, không gây tác dụng phụ lên các hormone sinh dục như spironolactone. Bác sĩ có thể kê toa eplerenone nếu bạn có các tác dụng phụ nghiêm trọng với spironolacto. Bạn có thể cần các loại thuốc kiểm soát cao huyết áp khác.
Ngoài chẹn thụ thể aldosteron, spironolactone chẹn cả các thụ thể androgen và progesterone, do đó dẫn đến giảm hoạt động của các hormone này. Các tác dụng phụ có thể bao gồm ngực nở ở nam giới, giảm ham muốn tình dục, liệt dương, kinh nguyệt không đều và đau dạ dày.
