Trước hết cần hiểu rõ, tâm phế mạn là bệnh gì? Đây là bệnh lý rối loạn chức năng tim dẫn đến suy tim phải, cụ thể là phì đại và giãn tâm thất phải do tăng áp lực động mạch phổi lâu ngày. Đây là biến chứng của các bệnh làm tổn thương chức năng hoặc cấu trúc của phổi như bệnh về phế quản, phổi, mạch máu, thần kinh và xương lồng ngực. Bệnh lý này không bao gồm các trường hợp suy tim phải thứ phát sau suy tim trái (do hẹp van 2 lá), bệnh tim bẩm sinh hoặc các rối loạn van tim mắc phải.
Các triệu chứng tâm phế mạn
Giai đoạn ban đầu
Ở giai đoạn này, các dấu hiệu bất thường về chức năng tim thường không đáng chú ý. Triệu chứng tâm phế mạn lúc này chủ yếu là của các bệnh lý nguyên nhân tại phổi. Người bệnh có thể thở khò khè, ho nhiều, khạc đờm kéo dài, đờm màu vàng, có khi ra mủ.
Giai đoạn suy tim phải
Khi áp lực động mạch phổi tăng lên, bệnh nhân thường cảm thấy khó thở mỗi khi đi lại, làm việc nặng hay gắng sức. Sau đó khó thở cả khi làm việc nhẹ, đi bộ hoặc nghỉ ngơi.
Trường hợp khi bệnh diễn tiến nặng hơn, sẽ xuất hiện các dấu hiệu của suy tim phải trên toàn thân, các dấu hiệu đó có thể là:
- Đau tức, cảm giác nặng và căng vùng bụng bên phải do gan to dần
- Phù mềm ấn lõm hai chân
- Đau thắt ngực
- Các vết xanh tím xuất hiện ở môi và đầu ngón tay
- Tĩnh mạch cổ nổi
- Nhịp tim nhanh, có khi loạn nhịp hoàn toàn
- Hồi hộp, đánh trống ngực
- Chán ăn, đầy bụng, buồn nôn
- Cảm thấy cơ thể mệt mỏi
Nhìn chung, các triệu chứng tâm phế mạn thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Do đó khi phát hiện có bất thường, bệnh nhân nên đến ngay cơ sở y tế để được các bác sĩ chẩn đoán chính xác và có hướng xử lý kịp thời tránh đe dọa đến tính mạng.
Nguyên nhân gây tâm phế mạn
Nguyên nhân chủ yếu của bệnh tâm phế mạn chính là tăng áp lực động mạch phổi. Bình thường thất phải của tim có nhiệm vụ đưa máu vào động mạch phổi để máu nhận oxy, chất dinh dưỡng và tuần hoàn đi khắp các mô trong cơ thể. Một khi có sự tăng áp lực bên trong động mạch phổi sẽ tạo ra gánh nặng cho tim, vì lúc này cần phải có một áp lực lớn hơn áp lực động mạch phổi để đẩy được máu vào động mạch phổi. Khi đó, thất phải buộc phải tăng lực co bóp mạnh hơn khiến cho cơ thất phải bị giãn, tình trạng này xảy ra thường xuyên thì sau một thời gian sẽ dẫn tới hiện tượng suy tim phải.
Có nhiều lý do làm cho áp lực động mạch phổi tăng lên, chủ yếu là bởi các bệnh mạn tính về hệ hô hấp, phổ biến nhất là các trường hợp sau đây:
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh tâm phế mạn
- Tăng áp lực phổi tiên phát (do yếu tố di truyền, bệnh lý tĩnh mạch phổi,…)
- Viêm phế quản mạn tính, viêm phổi kẽ, viêm rãnh liên thùy phổi
- Xơ hóa phổi
- Thuyên tắc mạch phổi (cục máu đông trong phổi)
- Bệnh hen suyễn không được kiểm soát ổn định
- Bệnh khí phế thũng, giãn phế quản, giãn phế nang
- Bệnh lý ngừng thở khi ngủ.
Ngoài ra, một số bệnh lý khác có liên quan đến hô hấp như bệnh loạn dưỡng cơ, nhất là các cơ hô hấp (cơ liên sườn, cơ hoành), dị dạng cột sống do thoái hóa hoặc do dị tật bẩm sinh, bệnh lupus ban đỏ hệ thống cũng có thể gây nên bệnh tâm phế mạn.
