Sau một năm bộn bề, căng thẳng, những ngày Tết là giây phút thoải mái để nghỉ ngơi, thư giãn, sum họp và vui chơi cùng bạn bè, gia đình. Tuy vậy, bên cạnh những giờ phút vui vẻ đó, những bữa ăn không kiểm soát, những cuộc nhậu thâu đêm suốt sáng, thức khuya dậy trễ, ít vận động, quên uống thuốc… đã gây nên không ít hậu quả như tăng cân, ngộ độc rượu, mất kiểm soát huyết áp, rối loạn giấc ngủ, và cả bệnh lý khớp. Đặc biệt, với những người có bệnh khớp trước đó, tình trạng giảm vận động, rối loạn ăn uống và rối loạn giấc ngủ có thể làm bệnh nặng hơn, gây đau khớp trầm trọng hơn.
Khi xuất hiện đau hoặc sưng nóng đỏ khớp, bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức. Bác sĩ sẽ kiểm tra và đánh giá tìm nguyên nhân. Bên cạnh đó, tùy theo kết quả khám, bác sĩ có thể kê cho bạn một số loại thuốc để giảm đau và viêm. Một trong các loại thuốc này là thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroid, gọi tắt là NSAID.
Vậy NSAID là gì?
Đúng như tên gọi của nó, NSAID là một loại thuốc được dùng để giảm đau và viêm. Nhóm thuốc này trong cấu trúc không chứa vòng steroid, để phân biệt với các loại thuốc gọi là steroid (tên dân gian hay gọi là thuốc “hạt dưa”, viên “đề-xa”)(1). Steroid là các thuốc kháng viêm mạnh; tuy nhiên nếu lạm dụng hoặc dùng không đúng cách nó có thể gây nên nhiều tác dụng phụ như dễ bị bầm, phù do giữ nước trong cơ thể (2), (3). Trong khi đó, các thuốc NSAID do không chứa vòng steroid nên ít tác dụng phụ hơn so với steroid (4). Tất nhiên, để đảm bảo an toàn, bất cứ loại thuốc nào cũng cần phải dùng đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ.
Vậy loại thuốc NSAID này hoạt động ra sao?
Để hiểu được điều này, trước tiên chúng ta cần biết viêm là gì và tại sao chúng ta lại bị viêm. Nói một cách ngắn gọn, viêm là một phản ứng của cơ thể chúng ta nỗ lực chống lại các tác nhân tấn công bên ngoài hoặc bên trong để bảo vệ cơ thể. Viêm biểu hiện bằng các triệu chứng chính: sưng, nóng, đỏ, đau vùng bị viêm và gây hạn chế vận động vùng viêm. (5)
NSAID giảm đau kháng viêm bằng cách đánh vào một tác nhân gây viêm quan trọng trong cơ thể là men cyclooxygenase (hay gọi tắt là men COX). Trước đây, người ta nghĩ rằng trong cơ thể chỉ có một loại men COX duy nhất. Tuy vậy, đến sau này các nhà khoa học mới phát hiện rằng COX gồm hai loại men riêng biệt, được gọi là men COX-1 và COX-2. Men COX-1 là một loại men sẵn có trong thành phần cấu tạo của đường tiêu hóa. Trong khi đó, men COX-2 là một loại men chỉ xuất hiện khi có yếu tố tấn công, và mới là “thủ phạm” gây nên những biểu hiện của viêm. (6)
Tôi nghe nói dùng thuốc NSAID sẽ bị đau bao tử, điều này có đúng không?
Các thuốc NSAID trước đây (còn gọi là NSAID cổ điển) đánh vào cả hai loại men COX-1 và COX-2 trong cơ thể. Do vậy, ngoài tác dụng kháng viêm, thuốc còn có thể gây triệu chứng khó chịu và biến chứng trên đường tiêu hóa. Các tác dụng bất lợi trên đường tiêu hóa do NSAID cổ điển gây ra bao gồm viêm, loét, xuất huyết hoặc thậm chí có thể gây thủng dạ dày-ruột. (6)
