Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn khớp bị hao mòn và phá vỡ. Trong một số trường hợp, sụn có thể bị mòn hoàn toàn và khiến các đầu xương dễ cọ xát vào nhau [2]. Các thay đổi bệnh lý thường gặp phải ở khớp bị thoái hóa, bao gồm: mất dần hoặc phá hủy sụn khớp, dày hóa xương dưới sụn, hình thành gai xương, viêm bao hoạt dịch, thoái hóa dây chằng, phì đại bao khớp và phần sụn trong của khớp gối [3].
Có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến thoái hóa khớp, tuy nhiên, tuổi tác và quá trình lão hóa được xem là yếu tố nguy cơ chính góp phần vào quá trình hình thành cũng như phát triển bệnh [4, 5]. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển, trở nên nghiêm trọng, gây nhiều biến chứng và dẫn đến mất khả năng vận động theo thời gian. Tuy chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn nhưng việc nhận biết sớm triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi và điều trị kịp thời có thể giúp bạn kiểm soát triệu chứng cũng như cải thiện chức năng khớp hiệu quả [6].
6 triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi
Các triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau như bàn tay, thắt lưng, cổ và các khớp chịu trọng lượng của cơ thể như đầu gối, hông và bàn chân. Tuy nhiên, thoái hóa khớp chỉ ảnh hưởng đến khớp chứ không tác động đến các cơ quan nội tạng khác [2].
Dưới đây là một số triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi mà bạn cần lưu ý:
Đau quanh khớp
Một trong những triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi điển hình nhất là đau khớp. Tình trạng đau khớp do thoái hóa thường trầm trọng hơn khi hoạt động và thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Đối với một số trường hợp tiến triển, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau vào ban đêm hoặc ngay cả khi đang nằm nghỉ [7]. Cơn đau có thể kéo dài liên tục và bắt đầu ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày, cuối cùng gây hạn chế chức năng nghiêm trọng [8].
Cứng khớp
Cứng khớp là một triệu chứng phổ biến khác của thoái hóa khớp ở người già. Tình trạng cứng khớp có thể dễ dàng nhận thấy vào buổi sáng hoặc sau một khoảng thời gian dài không vận động (chẳng hạn như ngồi ô tô hoặc máy bay). Tình trạng này thường biến mất sau khoảng 30 phút sau khi làm ấm khớp bằng những cử động nhẹ [9], khác với tình trạng cứng khớp do viêm khớp dạng thấp thường kéo dài 1 tiếng hoặc hơn [10].
Hạn chế phạm vi chuyển động khớp
Thoái hóa khớp sẽ khiến khớp trở nên kém linh hoạt và làm giảm phạm vi chuyển động của khớp [7, 9]. Tình trạng này có thể do gai xương hoặc những thay đổi ở mô khác gây ra [9].
Sưng khớp
Khớp có thể bị sưng do tích tụ nhiều chất lỏng dư thừa hoặc do viêm mô mềm quanh khớp [9, 11]. Ngoài ra, nếu khớp sưng vừa hoặc nặng, khi chạm vào khớp bạn có thể thấy ấm nóng [9].
Tiếng động khi cử động khớp
Khi bị thoái hóa, bề mặt 2 khớp sẽ không còn chuyển động một cách mượt mà với nhau. Điều này có thể tạo ra cảm giác nghiến rít khi co duỗi và/hoặc kèm theo những tiếng động như lục khục hoặc lạo xạo ở khớp [9].
Gai xương
Ma sát và áp lực giữa hai đầu xương giữa các khớp có thể dẫn đến thoái hóa xương và sự phát triển của các gai xương. Các khối xương mới phát triển này được gọi là gai xương [9, 12]. Gai xương có thể cọ xát với các xương và mô khác, gây hạn chế chuyển động và chèn ép các dây thần kinh lân cận [12].
Tại sao bạn cần nhận biết sớm triệu chứng thoái hóa khớp?
Tùy thuộc vào giai đoạn và mức độ ảnh hưởng mà thoái hóa khớp có thể gây suy giảm nghiêm trọng khả năng thực hiện các hoạt động hằng ngày [13]. Không những vậy, bệnh lý này sẽ tiến triển và dẫn đến mất khả năng vận động vĩnh viễn nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời [6]. Dù không thể được chữa khỏi hoàn toàn nhưng việc nhận biết sớm các triệu chứng thoái hóa khớp ở người cao tuổi có thể giúp bạn ngăn ngừa các biến chứng và ảnh hưởng dưới đây của bệnh.
Biến chứng trên khớp, xương và mô mềm quanh khớp
Tình trạng thoái hóa khớp ở người già có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng trên khớp, xương và mô mềm quanh khớp như [6, 9, 14]:
- Hoại tử xương
- Gãy xương do mỏi
- Biến dạng khớp
- Chảy máu hoặc nhiễm trùng ở khớp
- Làm mỏng hoặc phá hủy gân và dây chằng quanh khớp, từ đó gây mất ổn định khớp
- Tiêu sụn: Thoái hóa khớp có thể gây phá vỡ hoàn toàn và đột ngột sụn, từ đó để lại các mô lỏng lẻo trong khớp
- Chèn ép dây thần kinh, đặc biệt khi bị thoái hóa khớp ở cột sống
- U nang Baker: Trong trường hợp thoái hóa khớp gối, bạn có thể nhận thấy một cục u mềm chứa đầy dịch lỏng phía sau đầu gối. Chúng sẽ đè nén lên các mạch máu và gây sưng phù. Đôi khi u nang baker cũng vỡ ra và gây đau.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
Một nghiên cứu được công bố năm 2010 đã phát hiện ra rằng, các cơn đau do thoái hóa khớp có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của người mắc [6, 15]. Theo đó, bệnh thoái hóa khớp có thể gây suy giảm sức khỏe tinh thần, căng thẳng, trầm cảm và tăng ý định tự tử [16].
