Tên gọi khác: Đồng hồ, khung tung…
Tên nước ngoài: Tamanu, mastwood, pannay tree…
Tên khoa học: Calophyllum inophyllum L.
Họ: Măng cụt (Guttiferae)
Tổng quan về dược liệu mù u
Tìm hiểu chung về mù u
Mù u là một loài cây to, cao khoảng 20–25m. Cành non tròn, nhẵn, màu lục, cành già có màu nâu.
Lá mọc đối, phiến lá dày và cứng, dài khoảng 10–17cm, rộng 5–8cm, đầu tù, mép nguyên, cuống lá dày và dẹt. Hai mặt lá đều nhẵn, mặt trên màu lục bóng, gân phụ rất nhiều và rõ, mọc sít nhau gần như vuông góc với gân giữa.
Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá và đầu cành. Hoa khá to, có màu trắng với 4 cánh, có mùi thơm. Quả hạch, hình cầu, vỏ ngoài mỏng, vỏ trong dày, hóa gỗ. Bên trong chứa hạt có dầu.
Mùa hoa vào tháng 8–9 và mùa quả vào khoảng tháng 10–11.
Ở Việt Nam, mù u chủ yếu phân bố ở vùng núi thấp, thuộc các tỉnh miền Trung, Đông và Tây Nam Bộ. Cây có thể mọc dọc theo các bờ kênh, rạch cao. Cây ra hoa nhiều mỗi năm, tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt.
Bộ phận dùng của mù u
Thông thường, mọi người sử dụng dầu và nhựa mù u trong các bài thuốc dân gian.
Sau khi hạt được thu hái vào mùa đông, đem về đập vỡ vỏ, lấy nhân và có thể dùng tươi hay ép lấy dầu.
Nhựa thì có thể lấy quanh năm, phơi khô, tán bột để dùng.
Thành phần hóa học trong mù u
Trong hạt mù u có chứa 41–51% dầu. Dầu thô gồm 2 phần là dầu béo và nhựa. Ban đầu, dầu thô rất sánh, màu xanh lục sẫm, có mùi đặc biệt, vị đắng. Sau khi loại nhựa, dầu sẽ lỏng hơn và có màu nâu vàng.
Nhựa mù u tách ra từ dầu thô có màu nâu sẫm, tan trong các dung môi hữu cơ nói chung (như benzen, ether dầu hỏa, cồn…). Nhựa được trích từ thân cây lại có màu lục nhạt, cũng dùng để làm thuốc. Trong vỏ cây có chứa tanin.
Dầu mù u ép từ hạt có chứa axit palmitic, axit stearic, axit oleic, axit linoleic.
Ngoài ra, trong mù u còn có calonolid, calophylolid, axit calophytic, axit iso calophutic, các mophylym A, B, C, D…
Tác dụng, công dụng của mù u
Dược liệu mù u có những công dụng gì?
Các tác dụng dược lý được nghiên cứu trên mù u gồm có:
