- Tiếp tục cho trẻ bú mẹ tối đa
- Tắm rửa sạch sẽ hàng ngày, chăm sóc da và rốn theo hướng dẫn trước đó của nhân viên y tế, cắt ngắn móng tay cho bé, vệ sinh mũi, mắt và tai. Vệ sinh hậu môn, tầng sinh môn và cơ quan sinh dục ngoài cho bé đặc biệt là sau khi bé đại hoặc tiểu tiện.
- Chăm sóc giấc ngủ cho bé: Cho bé nằm ngủ ở tư thế nằm ngửa là tư thế tốt nhất, có thể học cách làm ổ cho bé ngủ được sâu giấc. Tránh rung lắc gây tổn thương não của bé. Tránh ánh sáng hoặc tiếng ồn quá mạnh làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh non nớt của trẻ.
- Theo dõi cân nặng, vàng da, nhịp thở, các chấm nốt xuất huyết dưới da, cơ quan sinh dục ngoài nếu có bất thường cần đưa trẻ đi khám ngay.
- Tiêm chủng đầy đủ theo lịch tiêm chủng mở rộng
- Bổ sung vitamin D cho trẻ
- Thực hiện giao tiếp với bé khi bé thức
- Cho bé đi khám sức khỏe định kỳ
- Theo dõi các cột mốc phát triển của bé về cân nặng, chiều cao, phản xạ…
Lưu ý hơi tế nhị dành cho các bố mẹ có con mới sinh mổ là chúng ta cần hạn chế việc thăm hỏi trong tháng đầu tiên vì hệ miễn dịch của bé còn chưa hoàn thiện nên rất dễ lây nhiễm bệnh từ người thân, những người đến thăm.
* Cách tăng cường miễn dịch cho trẻ sinh mổ:
Trẻ sinh mổ có nguy cơ bị suy giảm hệ miễn dịch cao hơn 1,5 lần và khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn 1,3 lần so với trẻ sinh thường. Nguy cơ này vẫn tiếp tục cho đến khi trẻ 5 tuổi.
Như vậy vấn đề đặt ra là làm sao có thể tăng cường miễn dịch cho trẻ sinh mổ, giải pháp là gì? Mời bạn cùng tìm hiểu thêm:
Tầm quan trọng của sữa mẹ/ Các dưỡng chất giúp tăng cường miễn dịch trong sữa mẹ:
Sữa mẹ là thức ăn hoàn hảo nhất, bao gồm các dưỡng chất như: lactose, chất béo, chất đạm, HMO (human milk oligosaccharides), nucleotides, lợi khuẩn (probiotics), vitamin và khoáng chất… Ngoài ra, trong sữa mẹ còn có:
- Các kháng thể có công dụng chống lại các vi khuẩn
- Chống dị ứng
- Hình thành mối quan hệ mẹ – con
- Bảo vệ sức khỏe bà mẹ (co hồi tử cung tốt hơn, giảm nguy cơ ung thư vú về sau)
- Thuận lợi và tiết kiệm.
Những biện pháp tăng cường và bảo vệ nguồn sữa mẹ
- Cho trẻ bú càng sớm càng tốt
- Mẹ mới sinh cần ăn uống và lao động hợp lý
- Tinh thần thoải mái
- Hạn chế sử dụng thuốc
- Sinh đẻ có kế hoạch
- Thực hiện cách cho con bú đúng
- Chăm sóc bầu vú
Những lưu ý về dinh dưỡng cho mẹ khi cho con bú
- Các thực phẩm chứa hàm lượng sắt cao như: bí đỏ, lòng đỏ trứng gà, nho, chuối, các loại hạt, các loại rau xanh thẫm.
- Các thực phẩm chứa nhiều protein: thịt bò, thịt lợn, thịt gà, pho mát hoặc thực phẩm có nguồn gốc thực vật như hạt cây, đậu phụ, sữa thực vật.
- Bổ sung vitamin E từ mầm lúa mì, hạnh nhân, lạc (đậu phộng), dầu thực vật, rau bina, bông cải xanh.
- Thực phẩm giúp tăng sữa như: cháo thịt bò, cháo móng giò, cháo đu đủ xanh.
- Phụ nữ nuôi con bú cũng cần chú ý đến việc bổ sung đủ nước cho cơ thể ít nhất 1,5-2 lít mỗi ngày để tránh thiếu nước sau sinh gây ra hiện tượng táo bón sau sinh. Các sản phẩm như sữa chua, sữa rất tốt vì vừa cung cấp nước vừa có các chất dinh dưỡng cho cơ thể.
- Thực phẩm dành cho mẹ nên đảm bảo chất lượng và vệ sinh, tươi sạch và nấu chín kỹ càng.
Những điều cần lưu ý khi lựa chọn sữa công thức cho trẻ sinh mổ.
Cho bé bú mẹ càng sớm càng tốt là biện pháp hiệu quả nhất để hỗ trợ bé nhưng không phải bé nào cũng được bú mẹ ngay hay bú đủ. Nguyên nhân là mẹ sinh mổ rất dễ bị ít sữa hoặc sữa về chậm. Nếu rơi vào tình huống này, mẹ có thể lựa chọn sữa công thức, 1 số loại sữa công thức có các thành phần như HMOs, Nucleotides, Probiotic Bifidobacterium.
HMOs giúp nuôi dưỡng, phát triển của lợi khuẩn và khôi phục hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ sinh mổ, từ đó giảm nguy cơ nhiễm bệnh ở trẻ;
Nucleotides giúp sản sinh tế bào, tăng cường kháng thể nên là nền tảng cần thiết cho hệ miễn dịch.
Đặc biệt là Probiotic Bifidobacterium, trong đó B. breve M-16V là chủng có nhiều nghiên cứu lâm sàng chứng minh về độ an toàn và hiệu quả ở trẻ trong việc phục hồi sự thiếu hụt lợi khuẩn và khôi phục sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột của trẻ sinh mổ, đồng thời giúp trẻ sinh mổ giảm 53% nguy cơ mắc các bệnh lý về da, 73% các bệnh lý liên quan đến dị ứng như viêm da cơ địa, chàm sữa.
Giải đáp thắc mắc của các thành viên trên cộng đồng Hello Bacsi
Trong phần thứ 2 của buổi livestream, ThS-BS sản phụ khoa Huỳnh Kim Dung cùng TS-BS Nguyễn Bùi Bình đã giải đáp một số thắc mắc của các mẹ bầu, mẹ mới sinh:
1. Thành viên Phương Thùy Đỗ: Bác sĩ ơi, em sinh mổ xong 2 tháng đầu sữa cũng về nhiều mà giờ con gần 4 tháng tự nhiên ít sữa hẳn. Em đi làm không có thời gian cho con ti nên có em vắt mà vắt 1 lần có 40-50 ml thôi. Em sợ con em không đủ sữa, bác có cách gì cho sữa về nhiều lại không ạ, chứ em buồn vì không nhiều sữa cho con bú, nhìn thương con quá.
ThS-BS Huỳnh Kim Dung: Thật ra lượng sữa của mẹ sinh thường hay sinh mổ không có khác biệt nhiều nếu mẹ biết cách. Ngày xưa sản phụ sinh mổ ít sữa vì chưa có thực hiện phương pháp da kề da và thuốc giảm đau chưa tốt như bây giờ. Hiện nay, mổ xong em bé được nằm da kề da với mẹ, tìm và nút vú mẹ sớm nên kích thích việc xuống sữa. Cộng thêm khi được giảm đau tốt, sản phụ đỡ bị căng thẳng cũng giúp cơ thể tiết sữa nhiều hơn so với trước. Một số bệnh viện phụ sản có thực hiện massage bầu ngực giúp kích thích xuống sữa nhanh và nhiều nữa.
Sữa nhiều hay không trong 1-2 tuần đầu sau mổ là biết rồi. Sau 2 tháng bạn mới bị ít sữa dần thì nguyên nhân không còn là do sinh mổ nữa. Bạn hãy xem lại mình ngủ có đủ giấc không, có căng thẳng lo lắng gì không, có ăn uống đủ chất, uống nhiều nước? Bạn có tiêm vaccine ngừa COVID-19 không, hiện chưa có nghiên cứu khẳng định nhưng đây cũng có thể là nguyên nhân khiến lượng sữa mẹ tiết ra giảm. Bạn đi làm nhưng cũng nên tranh thủ cho bé mút núm vú để kích thích tiết sữa. Bạn hãy uống nước liên tục, ăn các loại hạt, ăn đủ bữa, đa dạng các thực phẩm… và đừng quên kết hợp massage bầu ngực.
Để massage bầu ngực, bạn hãy day ấn theo vòng xoắn ốc, vuốt theo hình nan hoa. Nếu khi đã làm đủ mọi cách mà vẫn ít sữa, bạn cũng đừng buồn, chỉ là do cơ địa mỗi người mà thôi. Mẹ ít sữa thì dặm thêm sữa ngoài cho trẻ vẫn được. Mình xin nhắc chung cả bạn và các bạn khác, có thể có 1 số bạn sẽ không đồng ý quan điểm này, các bạn đừng suy nghĩ quá cực đoan về sữa công thức, không đủ sữa mẹ thì mình cứ dùng thêm không gì phải căng thẳng cả. Mình có căng thẳng thì cũng đâu thay đổi được. Thay vì vậy, hãy chấp nhận sẽ vui vẻ hơn và việc nuôi con sẽ bớt áp lực.
Tìm hiểu thêm Khám phá quá trình massage sau sinh tại nhà giúp mẹ nhanh phục hồi
2. Thành viên Kelly Ngô: Bé nhà em sinh mổ được 14 ngày. Khi ngủ nếu nằm ngửa, bé hay bị khò khè khó thở nên con hay tự xoay đầu ngủ nghiêng. Khi ngủ nghiêng, bé thở bình thường không khò khè nữa. Bác sĩ cho em hỏi có phải vì phổi bé còn dịch nên bé bị khó thở? Em nên làm sao để giúp bé đây ạ? Mong được bác sĩ tư vấn. Em cảm ơn bác sĩ!
TS-BS Nguyễn Bùi Bình: Hiện tượng trẻ sinh mổ thở khò khè thường là do dịch trong phổi chưa tiêu hết, do hội chứng trào ngược ở trẻ bú mẹ. Bé nhà bạn tự xoay đầu ngủ nghiêng là hoàn toàn bình thường. Mẹ có thể vỗ ợ hơi sau khi bú để giúp bé giảm hiện tượng khò khè này nhé. Hiện tượng này có thể kéo dài trong tháng đầu tiên.
3. Thành viên mẹ của Bắp Cải: Chào bác sĩ, mình đọc sách báo và được biết nếu sinh mổ thì con sẽ không được hưởng lợi khuẩn từ quá trình chuyển dạ như sinh thường theo đường dưới của mẹ, nên đường hô hấp và đường ruột của bé sinh mổ sau này cũng dễ yếu hơn so với các bạn được sinh thường. Do đó, bé dễ mắc các bệnh hen suyễn, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm ruột…
Vì mình có nguy cơ tiền sản giật nên khi khám thai đã được chỉ định sẽ mổ rồi. Vậy sau khi sinh mổ chúng ta cần bổ sung những dưỡng chất gì để con được phát triển tốt nhất ạ?
TS-BS Nguyễn Bùi Bình: Vai trò của chế độ dinh dưỡng cho sản phụ sau sinh mổ khá quan trọng giúp nhanh liền vết mổ, tăng lượng sữa mẹ và kiểm soát cân nặng sau sinh. Về chế độ dinh dưỡng cho mẹ, bạn nên tham khảo lại chia sẻ của bác sĩ ở phần trước về “Những lưu ý về dinh dưỡng cho mẹ khi cho con bú” . Với những sản phụ hiện đang cho con dùng sữa công thức thì mẹ cần lưu ý những dưỡng chất có trong sữa như Bình có chia sẻ ở trên như HMOs, Probiotics, Nucleotides,…
