Ở những bệnh nhân có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi độc tính của NSAIDs như người cao tuổi các chức năng suy giảm, người đang dùng nhiều loại thuốc ảnh hưởng trên dạ dày, có thể chưa có biểu hiện rõ ràng các triệu chứng, đã có bệnh lý dạ dày, tiền sử loét, xuất huyết đường tiêu hóa, cao huyết áp…, bác sĩ sẽ tránh dùng các thuốc mạnh có thời gian bán hủy dài hoặc các công thức giải phóng kéo dài. Dùng thuốc gián đoạn thay vì sử dụng hàng ngày liên tục có tác dụng giảm độc tính của thuốc [1].
Ngoài ra, không phải NSAIDs nào cũng ảnh hưởng trên hệ tiêu hóa và tim mạch giống nhau nên bác sĩ sẽ chọn NSAIDs điều trị cho bệnh nhân có nguy cơ cao theo các khuyến cáo trên thế giới. Ví dụ, đối với bệnh nhân có nguy cơ về tiêu hóa, khuyến cáo ưu tiên dùng các NSAIDs ức chế chọn lọc COX-2 như nhóm coxib, đồng thời kết hợp thêm các thuốc bảo vệ dạ dày (liều gấp đôi nếu bệnh nhân điều trị dài hạn, liều duy nhất kéo dài 30 ngày nếu bệnh nhân đang điều trị) [8]. Đối với bệnh nhân bị cao huyết áp nên dùng NSAIDs kết hợp chẹn calci [10] hay dùng một thuốc nhóm coxib ít ảnh hưởng lên huyết áp [11].
Bệnh nhân nên dùng NSAIDs thế nào để đạt được hiệu quả tối ưu mà không bị tác dụng phụ?
Bệnh nhân cần lưu ý toa thuốc của mình khi có NSAIDs để không sử dụng nó cùng với bất kỳ thuốc kháng viêm không steroid nào khác, bao gồm cả những thuốc không kê đơn (như aspirin và ibuprofen) để giảm đau và/hoặc chống viêm [4].
Bệnh nhân không được uống rượu khi đang dùng NSAIDs vì sẽ làm tăng nguy cơ biến chứng trên dạ dày [4].
Bệnh nhân cần thông báo với bác sĩ khi mình phẫu thuật bắc cầu tim (dự định hoặc đã thực hiện gần đây), suy tim nặng, không kiểm soát được, chảy máu trong não hoặc các rối loạn chảy máu khác, đang mang thai (sau 28 tuần thai), đang cho con bú (hoặc dự định cho con bú), dị ứng với aspirin hoặc các NSAIDs khác, đang loét hoặc đang chảy máu dạ dày hoặc ruột, bệnh viêm ruột (bệnh Crohn hoặc viêm loét ruột kết), bệnh gan (hoạt động hoặc nặng), bệnh thận (nặng hoặc xấu đi), kali cao trong máu [4].
Bệnh nhân cũng phải báo cho các bác sĩ khác về NSAID mình đang dùng đặc biệt là bệnh nhân có kế hoạch phẫu thuật tim, khó thụ thai [4].
Bệnh nhân nên kiểm tra huyết áp trước khi bắt đầu dùng NSAIDs, sau đó là kiểm tra huyết áp định kỳ sau mỗi 1-4 tuần điều trị trong 1-2 tháng [13], [14]. Bệnh nhân tăng huyết áp không kiểm soát được hoặc đang dùng thuốc hạ huyết áp cần theo dõi thường xuyên [14]. Bệnh nhân lớn tuổi có sử dụng NSAIDs dài hạn, nên theo dõi huyết áp tại nhà [13]. Cần theo dõi các dấu hiệu giữ nước (tăng cân hoặc phù chân) [15].
Tóm lại
Sau khi hiểu đầy đủ và đúng về thuốc kháng viêm không steroid, bạn có thể yên tâm sử dụng NSAIDs khi được bác sĩ kê toa cũng như không kê đơn. Hãy sử dụng NSAIDs đúng như khuyến cáo và tuân thủ đầy đủ liệu trình điều trị để mang lại hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng phụ.
PP-CEL-VNM-0477
Tên nhân vật trong bài chỉ mang tính minh họa.
VIATRIS đồng hành nâng cao kiến thức bệnh học cộng đồng.
HelloBacsi.com cung cấp đường dẫn trong mục các chủ đề liên quan, bài cùng chuyên mục và bài có nhiều người đọc vì mục đích thuận tiện tra cứu. VIATRIS không kiểm duyệt các đường dẫn trong trang này và cũng không chịu trách nhiệm về nội dung hay hoạt động của các trang liên kết này.
