- Bộ phận cảm giác (dây hướng tâm): Truyền thông tin từ cả bên trong và bên ngoài cơ thể bạn đến thần kinh trung ương. Những thông tin được truyền có thể bao gồm cảm giác đau đớn, mùi hương và tầm nhìn.
- Bộ phận vận động (dây ly tâm): Nhận tín hiệu từ thần kinh trung ương để tạo hành động. Những hành động này có thể mang tính chủ đích, chẳng hạn như đi lại, nâng cánh tay lên hoặc không chủ đích như các cơn co thắt cơ bắp để di chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa.
Dây thần kinh sọ là một phần của hệ thống thần kinh ngoại biên, có thể mang cả chức năng cảm giác và chức năng vận động. Có 12 đôi dây thần kinh sọ được đánh số thứ tự bao gồm:
- Dây thần kinh khứu giác
- Dây thần kinh thị giác
- Dây thần kinh vận nhãn chung
- Dây thần kinh ròng rọc
- Dây thần kinh phân ba
- Dây thần kinh vận nhãn ngoài
- Dây thần kinh mặt
- Dây thần kinh tiền đình ốc tai
- Dây thần kinh lưỡi hầu
- Dây thần kinh lang thang
- Dây thần kinh phụ
- Dây thần kinh hạ thiệt
Các dây thần kinh sọ bắt nguồn từ não và đi ra ngoài đến vùng đầu, mặt và cổ. Có một trường hợp ngoại lệ là dây thần kinh phế vị, đây là dây thần kinh sọ dài nhất liên kết với nhiều khu vực của cơ thể bao gồm cổ họng, tim và đường tiêu hóa.
Dây thần kinh cột sống
Các dây thần kinh cột sống cũng là một phần của thần kinh ngoại biên phân nhánh từ tủy sống. Cơ thể có 31 cặp dây thần kinh cột sống được nhóm lại theo khu vực của cột sống liên kết.
Các dây thần kinh cột sống có cả chức năng cảm giác và vận động. Điều đó có nghĩa là các dây thần kinh cột sống vừa có thể gửi thông tin cảm giác đến thần kinh trung ương, vừa truyền lệnh từ thần kinh trung ương đến vùng ngoại vi cơ thể.
Các dây thần kinh cột sống cũng được liên kết với đốt da (dermatomes) (*). Cột sống có 33 đốt sống và 31 dây thần kinh cột sống, bao gồm: 8 dây thần kinh cổ tử cung, 12 dây thần kinh lồng ngực, 5 dây thần kinh thắt lưng, 5 dây thần kinh xương sống và 1 dây thần kinh cột sống.
(*) Đốt da dùng để đại diện cho các mô hình dây thần kinh cảm giác bao phủ các bộ phận khác nhau của cơ thể, bao gồm, đầu và cổ, chi trên và các chi dưới.
Cấu tạo của tế bào thần kinh trong cơ thể
Tế bào thần kinh, hay còn gọi là nơ-ron (neurone), hoạt động để tiến hành tạo các xung thần kinh. Tế bào thần kinh có 3 phần chính bao gồm:
• Thân tế bào: Tương tự như các tế bào khác trong cơ thể, tế bào thần kinh chứa đầy đủ các thành phần khác nhau trong tế bào, chẳng hạn như nhân tế bào, thể lưới nội chất, ty thể, ribosome, lysosome, bộ máy Golgi, tơ thần kinh, ống siêu vi và các bào quan khác.
• Sợi nhánh (dendrite): Sợi nhánh hay còn gọi là đuôi gai, là phần mở rộng từ thân tế bào, giúp nhận được tín hiệu từ các tế bào thần kinh khác và truyền tới thân tế bào. Số lượng sợi nhánh trên một nơron có thể thay đổi khác nhau.
• Sợi trục (Axon): Các sợi trục cũng phát triển từ thân tế bào, thường dài hơn sợi nhánh, giúp mang tín hiệu ra khỏi cơ thể tế bào nơi chúng có thể được nhận bởi các tế bào thần kinh khác. Các sợi trục thường được bao phủ bởi một chất gọi là myelin, giúp bảo vệ và cách ly sợi trục.
Bộ não của bạn có chứa khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh với chức năng cơ bản là cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh.
Hệ thống dây thần kinh hoạt động thế nào?
Theo cấu tạo của tế bào thần kinh, thân tế bào phát ra sợi nhánh và sợi trục. Sợi trục nối giữa trung ương thần kinh với các cơ quan, đi chung với nhau thành từng bó gọi là dây thần kinh.
