Sau này, các nhà nghiên cứu đã đổi hướng từ thuyết gốc tự do về lão hóa sang tập trung vào ty thể. Ty thể là những bào quan nhỏ trong các tế bào, giúp xử lý chất dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho tế bào.
Nghiên cứu trên chuột cho thấy các gốc tự do được tạo ra trong ty thể đã phá hỏng các chất mà tế bào cần để hoạt động. Điều này gây ra đột biến khiến tạo ra nhiều các thành phần này hơn nữa, do đó đẩy nhanh quá trình gây tổn thương tế bào.
Thuyết này giúp đưa ra lời giải thích cho quá trình lão hóa, vốn tăng tốc theo thời gian. Sự tích lũy từ từ nhưng ngày một nhanh chóng của các nguyên tử thiếu điện tử đã lý giải vì sao một cơ thể khỏe mạnh cũng phải già và yếu đi theo thời gian.
Nguyên nhân gây ra gốc tự do
Mặc dù các gốc tự do được sản sinh tự nhiên qua các phản ứng trao đổi chất trong cơ thể nhưng yếu tố lối sống có thể đẩy nhanh quá trình này, bao gồm:
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại, như thuốc trừ sâu và ô nhiễm không khí
- Hút thuốc
- Uống nhiều bia, rượu
- Ăn thực phẩm chiên, nướng
Những yếu tố lối sống này cũng có liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm như ung thư và tim mạch. Stress oxy hóa cũng là lý do cho biết vì sao tiếp xúc với những yếu tố trên lại dẫn đến nhiều bệnh tật.
Chất chống oxy hóa và gốc tự do
Chắc chắn bạn đã từng nghe những quảng cáo về các chất chống oxy hóa giúp chống lại quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Vậy điều đó có phải sự thật không?
Chất chống oxy hóa là các phân tử giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa của các phân tử khác, đồng nghĩa với việc chúng làm giảm hoặc ngăn tác động của gốc tự do.
Cơ chế của tác động trên là chất chống oxy hóa sẽ cho đi một electron mà gốc tự do cần để tạo nên nguyên tử bền vững, từ đó làm giảm khả năng phản ứng với những nguyên tử/phân tử khác. Điều đặc biệt là chất chống oxy hóa vẫn giữ được tính ổn định của chúng sau khi cho bớt một điện tử mà không trở thành gốc tự do mới.
Không có một chất chống oxy hóa nào có thể chống lại tác động của mọi gốc tự do. Tương tự như việc các gốc tự do tác động khác nhau tại các khu vực khác nhau trong cơ thể, mỗi chất chống oxy hóa cũng hoạt động khác nhau dựa vào tính chất hóa học của chúng.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, một số chất chống oxy hóa lại trở thành tiền chất oxy hóa (chất có khả năng gây ra quá trình oxy hóa) khi lấy đi electron từ các phân tử khác, khiến phân tử mất đi tính bền vững và có thể gây stress oxy hóa.
Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và thực phẩm chức năng: Liệu có mang lại tác dụng?
Thực tế, có hàng ngàn chất có thể hoạt động như một chất chống oxy hóa. Vitamin C, vitamin E, glutathione, beta-carotene và estrogen thực vật (phytoestrogen) là những đại diện tiêu biểu trong nhóm chất chống oxy hóa có khả năng chống lại các gốc tự do.
