Việc đặt sonde dạ dày có thể được thực hiện tại bệnh viện hoặc ở nhà đối với bệnh nhân cần ống dẫn thức ăn trong thời gian dài. Đây là kỹ thuật khá đặc biệt nên cần thực hiện bởi y tá hoặc điều dưỡng có kỹ năng chuyên môn. Quy trình đặt sonde dạ dày nói chung diễn ra theo 3 phần chính.
Chuẩn bị trước khi đặt ống thông dạ dày
Nhân viên điều dưỡng hoặc y tá sẽ chuẩn bị một số dụng cụ y tế cần thiết trước khi đặt sonde dạ dày cho bệnh nhân. Trong đó bao gồm:
- Ống thông dạ dày lựa chọn loại ông và kích thước phù hợp (ống Levin thường đặt nhất, ống Faucher, ống Salem)
- Dầu nhờn: K – Y hoặc parafin.
- Túi dẫn lưu ống thông dạ dày.
- Bơm tiêm 50 ml, máy hút (nếu có)
- Ống nghiệm, giá đựng ống nghiệm, giấy xét nghiệm (nếu có).
- Ống nghe, bộ đo huyết áp.
- Hộp thuốc xử lý sốc.
- 2 đôi găng tay y tế, gạc vô trùng, băng dính, bát kền.
Đối với người bệnh, nếu có răng giả cần được tháo ra trước khi đặt sonde dạ dày. Bên cạnh đó, nếu bệnh nhân đang hôn mê hoặc có nguy cơ sặc thì cần đặt thêm nội khí quản có bóng chèn và tiến hành bơm căng bóng.
Quá trình đặt sonde dạ dày diễn ra như thế nào?
- Đối với bệnh nhân tỉnh táo, đặt người bệnh ở tư thế nửa nằm nửa ngồi. Đối với bệnh nhân đang hôn mê thì giữ ở tư thế nằm đầu thấp và mặt nghiêng về bên trái.
- Đo độ dài của ống thông là khoảng cách từ răng đến rốn, hoặc đo từ cánh mũi tới dái tai sau đó vòng xuống mũi ức.
- Bôi trơn đoạn 5cm đầu ống thông bằng dầu, không nên để dầu đọng trong ống vì như vậy sẽ khiến bệnh nhân bị sặc.
- Đưa nhẹ nhàng đầu ống thông vào lỗ mũi, đẩy ống theo hướng lỗ mũi từng đoạn, yêu cầu bệnh nhân nuốt phối hợp đẩy ống để ống dễ vào thực quản. Khi ống đẩy nhẹ nhàng được tới vị trí đánh dấu thì ngưng lại
- Kiểm tra xem sonde tới đúng dạ dày chưa. Có 3 cách: bơm 30ml khí sẽ nghe thấy thượng vị có âm thanh sùng sục, dùng kim tiêm hút dịch vị lên hoặc khi nhúng đầu ngoài ống thông vào ly nước không thấy có khí sủi lên. Trong đó, hút dịch và thử bằng giấy quỳ xem dịch rút ra có tính axit không là cách chắc chắn nhất.
- Dùng băng dính cố định sonde, lưu ý nên chừa khoảng cách lại cho bệnh nhân cử động. Nếu ống căng quá có thể chèn ép vào cánh mũi, gây tổn thương và hoại tử. Sau đó lắp túi dẫn lưu vào đầu sonde.
- Ghi lại hồ sơ bệnh án với những thông tin loại sonde, kích cỡ, phương pháp kiểm tra vị trí ống, sự phối hợp của bệnh nhân.
Theo dõi sau khi đặt sonde dạ dày để nuôi ăn
Ngay khi vừa thực hiện kỹ thuật, bệnh nhân có thể bị khó chịu, viêm xoang, buồn nôn, chảy máu nơi đặt ống thông. Các triệu chứng này thường mất nhanh sau đặt ống, nếu các triệu chứng kéo dài cần kiểm tra lại ống và rút ống.
