Cây mật gấu hay còn gọi là cây lá đắng, hoàn liên ô rô, mã hổ có tên khoa học Vernonia amygdalina Del. hoặc Gymnanthemum amygdalinum. Vậy cây mật gấu có tác dụng gì đối với sức khỏe? Mời bạn tham khảo bài viết sau đây.
Tìm hiểu chung
Cây lá mật gấu (lá đắng) là gì?
Cây mật gấu phân bố ở nhiều nơi trên nước ta nhưng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Đây là dạng cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ, có thể cao đến 10m và phân nhiều nhánh. Thân cây có đường kính khoảng 40cm, vỏ màu xám đến nâu.
Lá cây đơn mọc so le với cuống lá dài 0,2 – 4 cm. Phiến lá hình trứng hoặc hình elip dài. Hoa lưỡng tính và mọc thành chùm. Tràng hoa hình ống, dài khoảng 5 – 8 mm, có màu trắng. Quả của cây hình trám có màu từ nâu đến đen.
Nhiều người vẫn nhầm tưởng cây mật gấu và cây mật nhân là giống nhau. Thực tế, 2 loại cây này hoàn toàn khác nhau về hình dạng, tên gọi cũng như công dụng. Bạn có thể tham khảo bài viết Mật nhân là thảo dược gì? để có thể phân biệt hai thảo dược này.
Bộ phận dùng của cây mật gấu
Thân, rễ và lá mật gấu là hai bộ phận được sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý là không nên dùng cây, lá cây sống như một loại rau, chỉ dùng dưới dạng nước sắc hoặc nấu sôi.
Đối tượng nào nên sử dụng cây mật gấu?
Cây lá đắng có thể được sử dụng cho những bệnh nhân:
- Mắc bệnh đái tháo đường, huyết áp cao
- Gặp các vấn đề về dạ dày, gan, người có bệnh sỏi mật
- Đau lưng do thoái hóa, sưng đau khớp
- Béo phì
- Thường xuyên uống bia rượu, tiêu hóa kém, viêm đại tràng
- Ho lao, khạc ra máu
- Mất ngủ
- Viêm da, mụn nhọt, mụn trứng cá
Tác dụng, công dụng
Những thông tin được cung cấp trong bài không thể thay thế cho lời khuyên của thầy thuốc. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi quyết định dùng thuốc.
Cây mật gấu có tác dụng gì?
Cây mật gấu là một loại thảo mộc giàu protein, beta-carotene, vitamin và các khoáng chất. Thực tế, tác dụng của cây mật gấu đối với điều trị bệnh rất đa dạng. Dựa trên tác dụng dược học và kinh nghiệm sử dụng trong nền y học dân gian, một số nước dùng cây lá đắng để chữa các bệnh như:
- Ấn Độ: Dùng lá mật gấu trị tiểu đường, dùng cành, rễ hỗ trợ điều trị HIV, hạ sốt, giảm ho, phát ban, cảm cúm, viêm vú.
- Congo: Dùng lá và vỏ rễ chữa kiết lỵ, viêm dạ dày, ruột, sốt rét, viêm gan, nhiễm giun.
- Nam Phi: Dùng rễ chữa sán máng (huyết hấp trùng), hiếm muộn, rối loạn kinh nguyệt.
- Khu vực Tây Phi: Dùng lá làm trà lợi tiểu, chữa táo bón, nhiễm trùng da, đái tháo đường, bệnh chuyển hóa liên quan đến gan…
Lá cây mật gấu có tác dụng hỗ trợ các thuốc khác trong việc điều trị nhiều bệnh như xương khớp, đái tháo đường, tiêu chảy, viêm gan, vàng da, huyết áp cao, rối loạn lipid máu, viêm đại tràng, rối loạn tiêu hóa, kiết lỵ, viêm ruột… Bên cạnh đó, cây lá đắng còn giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc gan, điều hòa huyết áp và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư cổ tử cung.
Dưới đây là một số tác dụng quan trọng của cây mật gấu:
- Giảm cholesterol xấu
- Là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào
- Ức chế sự tăng trưởng và tăng sinh tế bào ung thư vú, ngăn ngừa bệnh gan, cải thiện hệ miễn dịch trong cơ thể, ngăn chặn các hoạt động của các tế bào ung thư dạ dày, tế bào gây ung thư vú
- Lá mật gấu là nguồn giàu axit béo linoleic và linolenic, giúp cơ thể chống lại bệnh tim mạch
- Lacton andrographolide, glucosides, fiterpene và flavonoid trong lá mật gấu có tác dụng làm giảm sự căng thẳng của cơ thể, giảm sốt
- Điều trị sốt rét
- Làm hạ huyết áp nhờ kali trong lá có tác dụng loại bỏ nước và muối trong cơ thể
- Điều trị viêm ruột thừa
- Lá mật gấu trị tiểu đường nhờ chất andrographolide
- Điều trị nhiễm trùng đường hô hấp do virus, vi khuẩn hoặc các sinh vật khác gây ra
- Điều trị bệnh lỵ Bacillary
Cách dùng, dạng dùng
Cây mật gấu có thể dùng được ở những dạng nào?
Bạn có thể sử dụng ở những dạng như:
- Sắc nước uống từ lá tươi hoặc lá khô
- Ngâm rượu
Cách sử dụng cây mật gấu trong đời sống hằng ngày
Bạn có thể sắc nước rễ cây, thân cây và lá mật gấu uống hằng ngày. Sau khi rửa sạch, hãy đun sôi với tỷ lệ 20g lá tươi/1 lít nước trong vòng 15 phút. Nước này có thể thay thế nước uống hằng ngày giúp cơ thể thanh nhiệt, giải độc, đặc biệt là dùng giải rượu rất tốt.
Tác dụng của cây mật gấu khi ngâm rượu là gì? Bạn có thể dùng cây mật gấu để ngâm rượu thuốc. Sau khi rửa sạch, hãy thái nhỏ, phơi khô và ngâm với rượu. Sau 15 ngày, rượu sẽ chuyển màu và đậm dần theo thời gian. Cây mật gấu ngâm rượu có tác dụng điều trị các chứng như rối loạn tiêu hóa, bệnh đường ruột, tê thấp.
Lưu ý, thận trọng
Nhiều người thắc mắc “uống lá mật gấu hàng ngày có tốt không”, “uống lá mật gấu nhiều có hại gì không” nhưng hãy cẩn trọng khi sử dụng loại thảo dược này.
Trước khi dùng cây mật gấu, bạn nên lưu ý những gì?
Cây lá đắng là một loại thảo mộc có chứa chất kháng sinh. Do đó, bạn không nên tự ý sử dụng, không dùng quá liều và dùng kéo dài. Bạn chỉ nên sử dụng nước sắc của cây khoảng 2 tuần rồi ngưng dùng trong 2 – 4 tuần sau đó dùng tiếp.
Khi mới sử dụng, bạn nên bắt đầu với liều thấp, không ngưng đột ngột các thuốc đặc trị (thuốc hạ huyết áp, hạ đường huyết). Ngoài ra, bạn nên theo dõi chặt chẽ các biểu hiện bất thường của cơ thể.
Mức độ an toàn của cây mật gấu
Chưa có đầy đủ thông tin về việc sử dụng cây mật gấu trong thời kỳ mang thai và cho con bú. Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi dùng thảo dược này.
Tương tác có thể xảy ra với cây lá đắng
Cây lá đắng có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi dùng, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ và thầy thuốc trước khi muốn dùng bất kỳ loại dược liệu nào.
