Những đứa trẻ bị nhiễm HIV, thường phải lớn lên dưới cái nhìn dị nghị, xa lánh và gặp rất nhiều trở ngại trong cuộc sống.
Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống AIDS, Hello Bacsi gửi đến bạn đọc cái nhìn tổng quan nhất về bệnh HIV ở trẻ em, cũng như hướng điều trị và cách phòng ngừa. Điều này giúp chúng ta nhận thức tốt hơn về vấn đề phòng chống HIV/AIDS cho trẻ em.
Cần phân biệt rõ trẻ bị nhiễm HIV và như thế nào là bệnh AIDS?
HIV là viết tắt của Human Immunodeficiency Virus, một loại siêu vi trùng gây suy giảm miễn dịch ở người, sau dần bùng phát thành bệnh dịch toàn cầu vào đầu năm 1980. Ban đầu, virus này được cho là lây truyền từ loài tinh tinh sang người. Ở Việt Nam, Bệnh viện Nhi Đồng 1 là đơn vị phát hiện và điều trị ca trẻ em bị nhiễm HIV đầu tiên vào năm 1997.
Có rất nhiều người nhầm lẫn giữa HIV và AIDS, tuy nhiên về bản chất thì lại hoàn toàn có sự khác biệt. Khi siêu vi trùng HIV xâm nhậm vào cơ thể, trường hợp này gọi là nhiễm HIV. Lúc này, virus tấn công tế bào CD4 – một loại tế bào miễn dịch của cơ thể. Những tế bào CD4 được virus sử dụng để nhân lên, từ đó khiến cho các tế bào miễn dịch suy giảm đi. Quá trình này có thể diễn ra trong vài năm và trong thời gian này trẻ không có biểu hiện triệu chứng ra ngoài.
Sau cùng, khi lượng các tế bào CD4 bị phá hủy đã đủ, cơ thể đã mất khả năng tự vệ khiến cho trẻ có thể mắc những bệnh cơ hội hơn. Thậm chí, ngay cả một cơn cảm lạnh thông thường cũng đã đủ gây chết người đối với những người nhiễm HIV. Khi người nhiễm HIV đã tiến triển đến giai đoạn cuối cùng này thì người ta gọi là bệnh AIDS.
Đâu là nguyên nhân khiến trẻ bị nhiễm HIV?
Dưới đây là một số con đường chủ yếu mà HIV có thể được truyền sang trẻ em bao gồm:
1. Từ mẹ truyền sang con
Đây được xem là nguyên nhân chính chiếm phần lớn trong các trường hợp nhiễm HIV ở trẻ em. Người mẹ bị nhiễm HIV khi mang thai thì nguy cơ rất cao trẻ sinh ra cũng bị mắc loại vi trùng này. Virus thông thường được truyền sang nhau thai, một số trường hợp sau khi sinh, nồng độ virus trong máu mẹ cao thì mầm bệnh cũng có nguy cơ được truyền sang con qua đường sữa mẹ.
Giai đoạn trong khi sinh, đứa trẻ tiếp xúc với dịch âm đạo khi đi qua đường sinh dục của mẹ để ra ngoài hoặc do sự trao đổi giữa máu mẹ và máu thai nhi khi chuyển dạ. Theo thống kê, có khoảng 50 – 60% trẻ bị nhiễm HIV trong giai đoạn này.
Với trường hợp sinh đôi, sinh ba… từ các bà mẹ bị nhiễm HIV cho thấy, đứa trẻ sinh ra trước thường có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn đứa sinh sau (do trẻ ra trước tiếp xúc với dịch âm đạo có chứa HIV nhiều hơn).
2. Qua đường truyền máu
Nếu một đứa trẻ phải phẫu thuật và cần truyền máu, con có nguy cơ được truyền máu nhiễm HIV. Dù rằng hầu hết các bệnh viện đều tuân thủ nghiêm ngặt quy trình lấy máu và truyền máu nhưng sơ xuất trong khâu kiểm tra người hiến máu cũng có thể dẫn đến việc lây nhiễm bệnh.
3. Đường dùng thuốc
Trẻ em tiếp cận nhiều với thuốc tiêm sẽ có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn. Những sơ xuất như việc dùng chung kim tiêm sẽ khiến trẻ bị nhiễm HIV, mặc dù đây là trường hợp hy hữu hiếm khi xảy ra.
Triệu chứng của HIV ở trẻ em
Bệnh nhi nhiễm HIV thường có biểu hiện đa dạng, tùy thuộc vào nhóm tuổi. Do vậy, để dễ nắm bắt, Hello Bacsi đã phân thành hai đối tượng là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới đây:
