Tên khoa học: Anemarrhena asphodeloides Bunge
Họ: Hành (Liliaceae)
Tên nước ngoài: Zhi Mu
Tổng quan về dược liệu tri mẫu
Tìm hiểu chung về tri mẫu
Tri mẫu là một cây thảo, sống lâu năm. Thân rễ dày, dẹt, mọc ngang, được bao bọc bởi những phần còn lại của gốc lá, có màu đỏ hay vàng đỏ. Lá mọc tụ tập ở gốc thành cụm dày, hình dải dài, gốc có bẹ to mọc ốp vào nhau, đầu thuôn nhọn và hai mặt nhẵn. Cụm hoa mọc giữa túm lá hình bông, hơi cong; hoa nhỏ, có mùi thơm và thường nở vào buổi chiều. Bao hoa màu trắng hoặc tía nhạt. Quả nang, hình trứng, đầu nhọn, có cánh, bên trong chứa 1–2 hạt hình tam giác, màu đen. Mùa hoa vào tháng 7–8.
Bộ phận dùng của cây tri mẫu
Thường sử dụng thân rễ, loại bỏ hết rễ con rồi đem phơi hay sấy khô.
Thành phần hóa học có trong tri mẫu
Thân rễ tri mẫu chứa nhiều saponin và sapogenin steroid, chủ yếu là sarsasapogenin cùng với các sarsasapogenin glycosid. Ngoài ra, tri mẫu còn chứa nhiều chất thuộc các nhóm hóa học khác như: nhóm norlignan (hinokiresinol, oxyhinokiresinol), nhóm glycan (anemaran A, B, C và D), nhóm xanthon C-glucosid (mangiferin, isomangiferin)…
Tác dụng, công dụng của tri mẫu
Tri mẫu có những công dụng gì?
Tri mẫu có tác dụng kháng khuẩn, hạ sốt, ức chế ngưng kết tiểu cầu, ức chế ung thư biểu mô và hạn chế thương tổn do tia xạ.
Trong y học cổ truyền, tri mẫu có vị đắng, tính mát, không độc, quy vào ba kinh: phế, thận, vị; có tác dụng làm mát phổi, mát thận, hạ nhiệt, trừ phiền, chỉ khát, tăng tân dịch, ích khí, nhuận táo, hoạt trường.
Tri mẫu được dùng trị sốt, đái tháo đường, ho, ho đờm thở dốc, ngực nóng khó chịu, ho lao sốt âm ỉ về chiều và đêm, đại tiện táo bón, phụ nữ động thai. Có thể dùng tri mẫu mài với giấm để bôi ngoài da trị hắc lào.
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, tri mẫu được dùng làm thuốc hạ sốt, an thần và lợi tiểu, trị các bệnh sốt, nhiễm khuẩn, bệnh lang ben. Sử dụng phối hợp với các dược liệu khác.
Liều dùng của tri mẫu
Liều dùng của tri mẫu có thể khác nhau đối với từng người bệnh khác nhau. Liều lượng dựa trên tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Bạn hãy thảo luận với thầy thuốc và bác sĩ để tìm ra liều dùng thích hợp.
