Thiếu máu mãn tính là kết quả của các tình trạng sức khỏe lâu dài gây ảnh hưởng đến khả năng tạo ra các tế bào hồng cầu của cơ thể.
Nguyên nhân dẫn đến thiếu máu mạn tính bao gồm:
- Các bệnh về thận
- Bệnh ung thư, chẳng hạn như u lympho không Hodgkin, bệnh Hodgkin và ung thư vú
- Nhiễm trùng kéo dài như HIV, viêm nội tâm mạc, lao, viêm tủy xương, áp xe phổi và viêm gan B hoặc viêm gan C
- Rối loạn tự miễn dịch và các bệnh viêm như viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, bệnh Crohn, bệnh lupus và bệnh viêm ruột (IBD)
- Một số phương pháp hóa trị được sử dụng để điều trị một số bệnh ung thư làm suy yếu khả năng tạo ra các tế bào máu mới của cơ thể, dẫn đến thiếu máu.
3. Phân độ thiếu máu theo nguyên nhân
Phân độ thiếu máu theo nguyên nhân có 3 loại bao gồm:
• Do mất máu: Cơ thể có thể bị mất máu do các yếu tố bên trong và bên ngoài gây tổn thương, ví dụ như tai nạn chấn thương, kinh nguyệt kéo dài, xuất huyết dạ dày…
• Do tan máu: Tan máu là tình trạng tốc độ các tế bào hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn là được tạo ra, thường các nguyên nhân như bệnh Thalassemia (tan máu bẩm sinh), nhiễm trùng siêu vi, ung thư máu, dùng thuốc penicillin, thuốc chống sốt rét…
• Do giảm hoặc rối loạn quá trình tạo máu: Tủy xương (phần tủy đỏ ở xương) là cơ quan tạo máu của cơ thể. Do đó, các bệnh lý liên quan đến tủy xương có thể gây thiếu máu như suy tủy xương, rối loạn sinh tủy, hoặc rối loạn sinh máu như ung thư máu. Nguyên nhân gây bệnh cũng có thể do chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng cho việc tạo máu như thiếu sắt, axit folic, vitamin B12, erythropoietin, acid amin…
4. Phân độ thiếu máu theo đặc điểm dòng hồng cầu
Đây là cách phân loại thường được sử dụng để giúp tiếp cận và chẩn đoán nguyên nhân gây thiếu máu.
Dựa vào thể tích trung bình khối hồng cầu (MCV)
MCV dùng để đánh giá kích thước hồng cầu lớn, nhỏ hay bình thường.
• Nếu chỉ số MCV thấp hơn bình thường: Chẩn đoán thiếu máu hồng cầu nhỏ, thường gặp ở bệnh thiếu máu thiếu sắt hoặc Thalassemia.
• Nếu chỉ số MCV cao hơn bình thường: Chẩn đoán thiếu máu hồng cầu to, thường gặp ở người thiếu vitamin B12, axit folic, nghiện rượu, bệnh gan…
Dựa vào lượng hemoglobin trung bình hồng cầu (MCH)
MCH dùng để đánh giá màu sắc hồng cầu ưu sắc, nhược sắc hay đẳng sắc.
• Nếu chỉ số MCH nhỏ hơn bình thường: Chẩn đoán thiếu máu hồng cầu nhược sắc.
